آیا نقرس خطرناک است؟
نقرس یک بیماری مزمن و پیشرونده است که در اغلب موارد به‌عنوان شایع‌ترین شکل آرتریت التهابی در نظر گرفته می‌شود. نقرس بسیار دردناک است و اگر به‌درستی مدیریت نشود، به‌مرورزمان باعث تخریب دائمی مفاصل، فرسایش استخوان و آسیب به کلیه‌ها می‌شود. درد ناشی از نقرس می‌تواند مانع از فعالیت‌های عادی و منجر به وابستگی به اعضای خانواده و خانه‌نشینی شود؛ اما بیشتر بیماران این سؤال مهم را دارند که: «آیا نقرس خطرناک است؟» ما در مقاله دیگری از وبلاگ دکتر الویس مرادخان به این پرسش پاسخ می‌دهیم.
نقرس چیست؟
نقرس یک شروع دردناک و حاد آرتریت است که در اثر تجمع اسید اوریک (یک ماده زائد طبیعی در بدن) در خون ایجاد می‌شود. هنگامی‌که اسید اوریک در خون بالا می‌رود، در مفاصل جمع می‌شود و پاسخ التهابی ایجاد می‌کند که باعث درد و تورم شدید می‌شود. نقرس اغلب یک مفصل را در یک زمان درگیر می‌کند (شست پا محل معمول شروع نقرس است) اما با گذشت زمان می‌تواند بسیاری از مفاصل و همچنین سایر قسمت‌های بدن را تحت تأثیر قرار دهد.
با نقرس، تورم، قرمزی، گرما و حساسیت به لمس در مفاصل وجود خواهند داشت. در طول عود نقرس، درد می‌تواند آن‌قدر آزاردهنده باشد که بیمار حتی نمی‌تواند برخورد ملحفه تخت به مفصل را تحمل کند. وقتی نقرس حاد تشدید می‌شود، فرد نمی‌تواند حرکت کند. در این زمان، اسید اوریک در مفاصل به‌اصطلاح نشسته و باعث التهاب مزمن می‌شود. سپس مفاصل از کار میفتند.
پس از درمان با داروها درد معمولاً در عرض چند روز کاهش می‌یابد. شعله‌ور شدن مکرر نقرس می‌تواند منجر به آسیب مزمن مفصل شود که در آن استخوانها فرسایش می‌یابند و فضای مفاصل باریک می‌شوند. عوارض مزمن پس از حملات مکرر اتفاق میفتند. بیمار ممکن است برای همیشه به دامنه حرکتی خود را از دست بدهد.
عوارض خطرناک نقرس
نقرس به‌تنهایی کشنده نیست! اما عوارض جانبی این بیماری در اعضای دیگر بدن ممکن است باعث کاهش طول عمر یا مرگ زودرس بیمار شود. عوارض خطرناک نقرس به شرح زیر هستند:
1- نقرس و توفی
توفی، در حدود یک‌سوم افراد مبتلا به نقرس ایجاد می‌شود. توفی‌ها توده‌هایی از کریستال‌های اورات و سلول‌های التهابی هستند که هنگام ابتلا به نقرس در زیر پوست ایجاد می‌شوند. احتمال بروز توفی‌ها در افراد مبتلا به نقرس برای مدت طولانی‌تری وجود دارد یا نقرس آن‌ها به‌خوبی کنترل نشده است.
توفی نقرس می‌تواند در دست‌ها، پاها، مچ دست، مچ پا، چشم‌ها، گوش‌ها، بینی و حتی دریچه‌های قلب ایجاد شود. توفی‌های نقرس مانند برجستگی‌های سخت در زیر پوست، احساس می‌شوند. آن‌ها می‌توانند به دلیل اندازه‌شان دردناک باشند. توفی‌ها همچنین می‌توانند بدون درد نیز باشند. توفوس نقرس فقط یک مشکل زیبایی‌شناختی نیست. همان‌طور که توفوس‌ها رشد می‌کنند، ممکن است مفاصل و پوست و بافت اطراف را فرسایش دهند و باعث آسیب و در نهایت تخریب مفصل شوند.
توفی‌ها می‌توانند شروع به بزرگ شدن کنند و از طریق پوست باز شوند. توفی‌ها همچنین مستعد عفونت‌هایی هستند که نیاز به آنتی‌بیوتیک دارند. اگر توفوس‌های نقرس عفونی یا خیلی بزرگ شوند، نیاز به جراحی برای برداشتن آن‌ها است. نگه داشتن سطح اسید اوریک در سطح سالم، بهترین راه برای جلوگیری از توفی نقرس است. با درمان هیپراوریسمی (بیش‌ازحد اسید اوریک در خون)، از رشد و رسوب کریستال جلوگیری می‌کنید. کاهش اسید اوریک می‌تواند باعث حل شدن کریستال‌های توفوس شود.
2- نقرس و سنگ کلیه
سنگ کلیه یکی از شایع‌ترین عوارض نقرس است. این عارضه از هر پنج نفر یک نفر مبتلا به نقرس را تحت تأثیر قرار می‌دهد. اگر کریستال‌های اورات در مجاری ادراری بیمار جمع شوند، ممکن است سنگ کلیه را تشکیل دهند. علائم سنگ کلیه عبارت‌اند از:
- درد شدید در پهلو و پشت زیر دنده‌ها
- درد هنگام ادرار کردن
- ادرار صورتی، قرمز یا قهوه‌ای‌رنگ
- درد در قسمت تحتانی شکم و کشاله ران
درد در پشت و کشاله ران ممکن است بسیار شدید باشد. زنان آن را با درد زایمان مقایسه می‌کنند. برای افرادی که سابقه سنگ کلیه دارند، پزشکان معمولاً دفع 2.5 لیتر ادرار در روز را توصیه می‌کنند. ممکن است پزشک از شما بخواهد که خروجی ادرار خود را اندازه‌گیری کنید تا مطمئن شوید که آب کافی می‌نوشید.
برای جلوگیری از سنگ‌های اسید اوریک از نقرس، پزشکان معمولاً داروی کاهش‌دهنده اسید اوریک آلوپورینول را تجویز می‌کنند. این ماده تولید اورات و بنابراین مقدار اورات را هم در مفاصل و هم در ادرار کاهش می‌دهد. در برخی موارد، آلوپورینول و یک عامل قلیایی ممکن است سنگ‌های اسید اوریک را حل کنند. برای کمک به جلوگیری از تشکیل سنگ‌های کلسیمی، پزشک ممکن است یک دیورتیک تیازیدی یا یک داروی حاوی فسفات تجویز کند.
3- نقرس و بیماری کلیه
از هر 10 نفر مبتلا به بیماری مزمن کلیه، یک نفر به نقرس مبتلا است و حتی درصد بیشتری از افراد مبتلا به نقرس به بیماری کلیوی مبتلا هستند. اسید اوریک از طریق کلیه‌ها پردازش می‌شود. با افزایش سن، کلیه‌ها نمی‌توانند اسید اوریک زیادی را پردازش کنند. آسیب ناشی از کریستال‌های اورات می‌تواند به‌مرورزمان منجر به بیماری کلیوی شود، به‌خصوص اگر نقرس به‌خوبی درمان نشده باشد.
علائم اولیه بیماری کلیوی شامل خستگی، ضعف و کاهش انرژی هستند. بااین‌حال، کلیه‌ها در توانایی خود برای جبران مشکلات مربوط به عملکردشان بسیار خوب عمل می‌کنند، بنابراین بیماری مزمن کلیه ممکن است برای مدت طولانی بدون علائم باشد. هنگامی‌که کاهش عملکرد کلیه شدید باشد، افراد ممکن است علائمی مانند تورم مچ پا، حالت تهوع، خستگی و از دست دادن اشتها داشته باشند.
به همین دلیل است که نظارت مداوم بر عملکرد کلیه در بیماران نقرس، بسیار مهم است. پیگیری تغییرات در عملکرد کلیه در اوایل نقرس، بسیار مهم است، به‌طوری‌که می‌توان برای حفظ عملکرد باقی‌مانده مانند کنترل فشار خون، تلاش کرد. در صورت تغییر عملکرد کلیه، داروهای نقرس ممکن است نیاز به تنظیم دوز داشته باشند.
4- نقرس و بیماری قلبی
نقرس و بیماری‌های قلبی عروقی معمولاً با هم بروز می‌کنند. در مطالعه‌ای که در مجله انجمن قلب آمریکا منتشر شد، محققان دانشگاه دوک داده‌های بیش از 17 هزار بیمار را موردمطالعه قرار دادند. پس از پیگیری بیماران به مدت 6 سال، محققان دریافتند که خطر مرگ بر اثر بیماری‌های قلبی عروقی یا حمله قلبی یا سکته مغزی در بین مبتلایان به نقرس 15 درصد بیشتر از بیمارانی است که هرگز به نقرس مبتلا نشده‌اند.
خطر مرگ ناشی از نارسایی قلبی در بیمارانی که در هر مقطعی از مطالعه به نقرس مبتلا بودند، در مقایسه با افرادی که هرگز به نقرس مبتلا نشدند، دو برابر بیشتر بود. نقرس باعث التهاب در مفاصل و بقیه بدن می‌شود. التهاب همچنین یک عامل خطر برای بیماری قلبی است. استراتژی‌های پیشگیری از بیماری قلبی شامل حفظ یک رژیم غذایی سالم برای قلب، ورزش منظم و ارزیابی بهتر خطرات قلبی عروقی است. روماتولوژیست ممکن است آزمایش‌های غربالگری یا سایر درمان‌ها را توصیه کند.
5- نقرس و دیابت
یک مطالعه علمی نشان داد که نقرس ممکن است به‌طور مستقل با افزایش خطر ابتلا به دیابت نوع 2 مرتبط باشد. دانشمندان دقیقاً مطمئن نیستند که چرا نقرس و دیابت با هم مرتبط هستند! اگر اضافه‌وزن دارید یا چاق هستید، احتمال ابتلا به نقرس و دیابت نوع 2 بیشتر است. مصرف بیش‌ازحد الکل نیز می‌تواند به نقرس و دیابت کمک کند.
حفظ عادات غذایی سالم و ورزش می‌تواند از دیابت و نقرس پیشگیری و آن را مدیریت کند. غذاهای کم‌کالری و پر فیبر مانند میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل می‌توانند به کاهش خطر ابتلا به دیابت کمک کنند. نوشیدن حداقل هشت لیوان آب در روز مهم است زیرا هیدراته ماندن می‌تواند به حفظ سطح قند خون سالم کمک کند. اگر اضافه‌وزن دارید، کاهش وزن را در نظر بگیرید. تمرینات هوازی و قدرتی به‌ویژه برای کاهش سطح قند خون مفید هستند.
6- نقرس و مشکلات خواب
ازآنجایی‌که حملات نقرس اغلب در شب اتفاق میفتند، افراد مبتلا به نقرس از خواب بیدار می‌شوند. درد ناشی از نقرس می‌تواند مانع از به خواب رفتن بیمار شود. این کمبود خواب می‌تواند منجر به افزایش استرس، نوسانات خلقی، خستگی و سایر مشکلات سلامتی شود. در یک نظرسنجی از بیماران نقرس نشان داد، تقریباً یک‌چهارم از پاسخ‌دهندگان، اختلالات خواب مکرر و خواب‌آلودگی در طول روز را توصیف کردند.
نقرس همچنین با آپنه انسدادی خواب مرتبط است. آپنه انسدادی زمانی رخ می‌دهد که راه هوایی شما به‌طور موقت و مختصر در هنگام خواب مسدود می‌شود. افراد مبتلا به آپنه انسدادی خواب اغلب دارای سطوح اسید اوریک بالا هستند که این عامل خطر نقرس است.
محققان دریافتند افرادی که آپنه خواب دارند، در معرض افزایش خطر ابتلا به نقرس هستند. علائم آپنه خواب شامل خواب‌آلودگی در طول روز، خستگی، خروپف، مشکل در تمرکز، بی‌قراری در هنگام خواب و نفس‌نفس زدن در هنگام خواب است. افراد مبتلا به آپنه خواب در هنگام خواب وقفه‌های کوچک زیادی را در تنفس خود تجربه می‌کنند و این باعث کاهش سطح اکسیژن در خون آن‌ها می‌شود.
7- نقرس و از دست دادن استخوان
هنگامی‌که مبتلا به نقرس هستید، بیشتر مستعد ابتلا به پوکی استخوان خواهید بود. در مطالعه‌ای نشان داده شد که میزان کلی شکستگی استخوان در افراد مبتلا به نقرس، نزدیک به 23 درصد بیشتر از افراد بدون نقرس است. در مراحل اولیه نازک شدن استخوانها که استئوپنی نامیده می‌شود، افراد علائمی ندارند، مگر اینکه دچار شکستگی استخوان شوند.
به همین دلیل است که برای زنان در زمان یائسگی و مردان مبتلا به نقرس یا سایر عوامل خطر پوکی استخوان حداقل در سن 65 سالگی، مهم است که آزمایش تراکم استخوان را انجام دهند. این آزمایش نازک شدن استخوان را تشخیص می‌دهد و منجر به درمان آن می‌شود.
اگر به نقرس و سایر عوامل خطر پوکی استخوان مبتلا هستید، از پزشک خود بپرسید که چه زمانی باید غربالگری تراکم استخوان را شروع کنید. اگر نازک شدن استخوانها برای شما مشخص شد، ممکن است داروهایی برای جلوگیری از تحلیل استخوان بیشتر مانند بیس فسفونات‌ها برای شما تجویز شوند.
آیا نقرس واگیردار است؟
بیماری نقرس مسری نیست. اگر والدین شما مبتلا به نقرس هستند، احتمال ابتلا به آن برای شما ۲۰ درصد است.
آیا نقرس باعث مرگ می‌شود؟
نقرس بیماری دردناکی است، اما شما را نمی‌کشد. در واقع می‌توان گفت که نقرس نمی‌تواند مستقیماً شما را بکشد، اما می‌تواند باعث مشکلات سلامتی جدی شود که ممکن است در نهایت شما را بکشد.
کلام آخر
علاوه بر درمان حمله حاد نقرس، کاهش پیشگیرانه سطح اسید اوریک با دارو می‌تواند از عود نقرس و عوارض طولانی‌مدت آن جلوگیری کند. داروهایی به نام مهارکننده‌های گزانتین اکسیداز، میزان اسید اوریک تولیدی بدن را محدود می‌کنند. برنامه درمانی مناسب برای نقرس (دارو و تغییر سبک زندگی) می‌تواند به پیشگیری از بسیاری از عوارض مرتبط با نقرس که به‌عنوان بیماری‌های همراه نیز شناخته می‌شوند، کمک کند. مهم‌ترین مشکل نقرس وجود همین بیماری‌های همراه است که ممکن است مرگ زودرس را نتیجه دهند. با کنترل بیماری خود می‌توانید اثرات کشنده این بیماری را از خود دور کنید و برای سالیان متمادی به زندگی ادامه دهید.
