بیماری سندرم آنتی فسفولیپید
سندرم آنتی فسفولیپید (APS) که گاهی اوقات تحت عنوان سندرم هیوز شناخته می‌شود، نوعی اختلال در سیستم ایمنی بدن است که باعث افزایش خطر لخته شدن خون خواهد شد. این بیماری می‌تواند افراد در هر سنی از جمله کودکان و نوزادان را تحت تأثیر قرار دهد؛ اما بیشتر افراد مبتلا به سندرم آنتی فسفولیپید بین 20 تا 50 سال تشخیص داده می‌شوند و این بیماری 3 تا 5 برابر مردان است. برای شناخت بیشتر این عارضه با وبلاگ دکتر الویس مرادخان همراه باشید.
سندرم آنتی فسفولیپید (APS) چیست؟
سندرم آنتی فسفولیپید اغلب به عنوان APS یا سندرم چسبندگی خون شناخته می‌شود. این بیماری دلیل اصلی سکته مغزی در افراد زیر 50 سال است. متأسفانه اغلب فقط پس از سقط جنین یا لخته شدن خون در رگ‌ها یا مغز در فرد، تشخیص داده می‌شود.
این بیماری را می‌توان سندرم هیوز نیز نامید، به این دلیل پزشکی که در دهه 1980 تحقیق و منتشر شده است. اگرچه این اولین بار به عنوان یک بیماری ثانویه در افراد مبتلا به لوپوس کشف شد، اما سندرم آنتی فسفولیپید نیز به تنهایی یک بیماری است، این APS اولیه نیز نامیده می‌شود.
علت بیماری سندرم آنتی فسفولیپید
بیماری سندرم آنتی فسفولیپید، یک بیماری خود ایمنی است. این بدان معنا می‌باشد که سیستم ایمنی بدن که معمولاً از فرد در برابر بیماری و عفونت محافظت کرده، با آنتی بادی‌های مضر به قسمت‌های سالم بدن حمله می‌کند. در APS، آنتی بادی‌های ضد فسفولیپید (aPL) خون را تغییر می‌دهند. آن‌ها خود را به پروتئین‌های موجود در چربی‌ها متصل می‌کنند که در نتیجه بر سلول‌های خون تأثیر می‌گذارند.
این باعث می‌شود سلول‌ها به صورت توده‌ای به هم بچسبند که می‌توانند جریان خون را از طریق عروق و رگ‌ها مسدود کنند. این اتفاق می‌تواند در هر نقطه از بدن، از جمله مغز، رخ دهد.
در زنان باردار، این آنتی بادی‌های غیر فسفولیپید غیرطبیعی همچنین می‌توانند سلول‌های رحم و جفت را تحت تأثیر قرار داده و باعث کاهش جریان خون در کودک شوند. این می‌تواند رشد کودک را کند کرده و خطر سقط جنین و تولد نوزاد مرده را افزایش دهد.
علائم و نشانه‌های سندرم آنتی فسفولیپید
قبل از اینکه بیماری سندرم آنتی فسفولیپید تشخیص داده شود و تحت درمان قرار بگیرد، افراد می‌توانند در عروق و رگ‌های خود تعدادی لخته خون داشته باشند. این به عنوان ترومبوز شناخته می‌شود.
ممکن است در سنین نسبتاً کمی سکته کرده باشید یا به شما گفته شود که تعداد پلاکت، مشکل قلبی یا کلیوی تان کم است. زنان مبتلا به این بیماری می‌توانند چندین سقط داشته و یا نوزادان مرده ای را به دنیا آورند. سندرم آنتی فسفولیپید همچنین می‌تواند باعث موارد زیر شود:
- فشار خون بالا در بارداری، معروف به پره اکلامپسی
- تولدهای زودرس
- نوزادان کوچک
بسیاری از افراد مبتلا به سندرم آنتی فسفولیپید، هیچ علائمی ندارند و نسبتاً احساس خوبی دارند. برخی دیگر از افراد مبتلا به این بیماری، به ویژه کسانی که مبتلا به لوپوس هستند، حتی در زمان بارداری، لخته شدن خون، بثورات، دردهای مفصلی، میگرن را دیده و بسیار خسته می‌شوند. دوره ای از خستگی، فراموشی، گیجی و اضطراب برای افراد مبتلا به این بیماری غیر معمول نیست.
ممکن است گاهی فکر کردن در مورد کلماتی که می‌خواهید بگویید نیز برایتان مشکل باشد. در شدیدترین حالت ممکن است شکاف‌های چشمگیری در حافظه خود پیدا کنید. ممکن است فراموش کرده که چگونه کارهای ساده را انجام دهید، رویدادهای از قبل برنامه ریزی شده را کاملاً از یاد ببرید یا حتی چطور آدرس خانه خود را فراموش کنید.
پس تشخیص زودهنگام و شروع درمان دارویی مناسب در اولین فرصت، برای جلوگیری از ترومبوز یا سقط جنین در آینده مهم است. همچنین کمک می‌کند علائمی که تجربه می‌کنید را درک و کمک بیشتری به خود کنید.
لخته شدن خون
اگرچه افراد مبتلا به سندرم آنتی فسفولیپید (APS) بیشتر از دیگران در معرض خطر ترومبوز هستند، اما این بدان معنا نیست که آن‌ها به طور مداوم لخته خون می‌شوند. ممکن است سال‌ها بدون دریافت هیچ چیزی به زندگی خود ادامه دهند. علائم هشدار دهنده‌ای وجود دارند که نشان می‌دهند در حال لخته شدن خون هستید. این علام شامل موارد زیر هستند:
- درد، گرما و تورم ناگهانی در یک پا یا بازو
- تنگی نفس
- درد قفسه سینه
- سرفه همراه با مخاط خونی
- بی‌حسی، فلج یا ضعف صورت یا اندام
- لکنت زبان
- مشکلات بینایی
در صورت مشاهده هر یک از این علائم با پزشک عمومی خود تماس بگیرید.
لخته خون از مکان های زیر رخ می‌دهد:
رگ‌ها
این باعث درد و تورم، معمولاً در ساق پا می‌شود. به این حالت ترومبوز ورید عمقی یا DVT گفته شده و گاهی اوقات می‌تواند منجر به درد شدید قفسه سینه یا تنگی نفس یا هر دو شود. اگر این اتفاق بیفتد، ممکن است تکه ای از لخته از بین رفته و به ریه سفر کند و باعث آمبولی ریه شود.
عروق
این می‌تواند باعث فشار خون بالا، سکته مغزی یا حملات قلبی شود.
مغز
این می‌تواند با از دست دادن حافظه، میگرن، اختلال گفتار، صرع یا مشکلات بینایی همراه باشد. در مواردی سیار نادر، لخته‌های بی شماری به طور همزمان در قسمت‌های مختلف بدن ایجاد می‌شوند که می‌توانند به طور همزمان به اندام‌های مختلف آسیب برسانند.
این سندرم آنتی فسفولیپید فاجعه بار نامیده می‌شود که تصور می‌شود که ناشی از عفونت، ضربه، دارو یا جراحی است. در صورت تشخیص APS فاجعه بار، باید در بیمارستان تحت درمان قرار بگیرید، جایی که می‌توانید به تیم‌های روماتولوژی و خون شناسی دسترسی داشته باشید.
بارداری
زنان باردار مبتلا به سندرم آنتی فسفولیپید در طول بارداری بیشتر در معرض سقط جنین هستند. اما این خطر به ویژه در سه ماهه دوم یعنی بین سه تا شش ماه زیاد است. زنان مبتلا به APS نیز پنج برابر بیشتر در معرض تولد نوزاد مرده قرار دارند. این بیماری یکی از مهم ترین دلایل سقط مکرر است اما پس از تشخیص، درمان می‌تواند خطر را در بارداری‌های آینده کاهش دهد. از آنجا که هم جفت و هم رحم را تحت تأثیر قرار می‌دهد، این بیماری می‌تواند عوارض دیگری را نیز در بارداری ایجاد کند که شامل موارد زیر هستند:
- فشار خون بالا
- فشار خون
- پره اکلامپسی
- نوزادان کوچک
- نیاز به زایمان زودرس
مشکلات ناشی از سندرم آنتی فسفولیپید
مسائل مربوط به این بیماری شامل موارد زیر هستند:
مشکلات قلبی
دریچه‌های قلب ممکن است ضخیم شوند و ممکن است از کار بیفتند یا عروق تنگ می‌شوند، زیرا دیواره‌های آن‌ها ضخیم تر شده و منجر به آنژین، درد قفسه سینه یا حملات قلبی خواهند شد.
مشکلات کلیوی
سندرم آنتی فسفولیپید می‌تواند باعث تنگ شدن رگ‌های خونی، از جمله آن‌هایی که به کلیه‌ها خدمت می‌کنند و در نتیجه فشار خون بالا و عملکرد ضعیف کلیه شود.
ناباروری
آزمایش آنتی بادی‌های ضد فسفولیپید در کلینیک‌های ناباروری در حال تبدیل شدن به روالی عادی است.
مشکلات پوستی
برخی از افراد دچار بثورات لکه دار می‌شوند که اغلب در زانوها یا بازوها و مچ‌ها دیده خواهند شد که به این عمل پوست خالدار (livedo reticularis) می‌گویند.
تعداد پلاکت پایین
پلاکت‌ها سلول‌های کوچکی در خون هستند که در کنترل خونریزی نقش دارند. برخی از افراد مبتلا به APS سطح پلاکت پایینی دارند. اغلب علائمی وجود ندارد، اگرچه افرادی که تعداد پلاکت آن‌ها بسیار کم می‌باشد، ممکن است به راحتی کبود شده یا خونریزی بیش از حدی را تجربه کنند.
پیشگیری از بیماری سندرم آنتی فسفولیپید
مهم است که علائم و تأثیر بیماری سندرم آنتی فسفولیپید را بفهمید و بدانید چه موقع باید کمک بخواهید. می‌توانید در صورت نیاز با تیم متخصص خود برای مشاوره تماس بگیرید. اگر دارویی مانند وارفارین مصرف می‌کنید، باید از ورزش‌های تماسی و فعالیت‌هایی که باعث آسیب رساندن به خود می‌شوند، خودداری کنید.
داروهای رقیق کننده خون می‌توانند خیلی راحت باعث کبودی شوند، از آنجا که مدت زمان لازم برای لخته شدن خون را افزایش می‌دهند، در صورت قطع کردن آن، می‌توانید خونریزی را نیز در خود متوقف کنید. اگر باردار هستید، باید در مورد هرگونه تغییر در سلامتی خود به مشاور متخصص زنان و زایمان اطلاع دهید.
کاهش خطر لخته شدن خون
چندین دارو وجود دارند که می‌توانند از بروز لخته‌های خون جلوگیری کنند. همچنین مواردی وجود دارند که می‌توانید برای کاهش خطر لخته شدن خون آن‌ها را انجام دهید، از جمله موارد زیر:
- ترک سیگار
- از مصرف الکل آگاه باشید
- هیدراته بمانید
- از داروهای ضد بارداری استروژن و HRT خودداری کنید
- حرکت کنید
- ورزش
- رژیم غذایی
تشخیص بیماری سندرم آنتی فسفولیپید
افرادی که دچار ترومبوز یا سقط مکرر هستند، باید به طور منظم از نظر APS آزمایش شوند. اگر هر یک از این مشکلات را داشته‌اید، به ویژه اگر بیش از یک بار برایتان اتفاق افتاده باشد، باید در مورد اینکه آیا به آزمایش نیاز دارید، با پزشک خود صحبت کنید. پزشک در مورد سابقه پزشکی تان صحبت می‌کند. آن‌ها انتظار دارند ببینند که شما حداقل یکی از موارد زیر را تجربه کرده‌اید:
- لخته شدن خون
- حداقل یک سقط جنین و لخته شدن خون
- سه یا بیشتر سقط جنین زودرس یا یک سقط جنین دیررس (سه ماهه دوم)
آن‌ها همچنین در مورد هر مشكل دیگری كه به نظر می‌رسد با آن روبرو هستید، بحث خواهند كرد تا ببینند آیا دلیل دیگری برای این مسائل وجود دارد یا خیر. سقط جنین، سکته مغزی، مشکلات قلبی و علائم دیگر فقط ناشی از این بیماری نیست. همچنین موارد دیگری نیز وجود دارند که می‌توانند باعث لخته شدن خون شوند.
درمان بیماری سندرم آنتی فسفولیپید
با تشخیص بیماری سندرم آنتی فسفولیپید، این بدان معنا است که در نیمه راه، شاهد کاهش تأثیر این بیماری بر زندگی خود هستید. دیگر مطمئن نیستید که چه عواملی باعث سقط جنین، لخته شدن خون، مشکلات قلب یا کلیه‌ها یا سایر بیماری‌های جدی می‌شوند.
بسیاری از زنانی که در گذشته نمی‌توانستند بچه دار شوند، اکنون به دلیل درمان می‌توانند با خیال راحت زایمان کنند. همیشه این بیماری را دارید و باید توسط تیم مراقبت‌های بهداشتی خود تحت نظر باشید، اما روش‌های درمانی و کارهایی وجود دارند که می‌توانید خودتان انجام داده تا خطرات آن را کاهش دهید.
درمان با داروهای ضد انعقاد که خون را رقیق می‌کنند، می‌تواند از لخته شدن خون و سقط جنین جلوگیری کند. متداول ترین داروهای مصرفی، آسپرین، وارفارین و هپارین با دوز پایین است.
منبع:
سلام وقت بخیر، من سندرم آنتی فسفولیپید دارم و قرص زالربان و هیدروکسی کلروکین مصرف میکنم، دکترم گفتن در دوران بارداری روزی دوبار انکسوپارین تزریق کنم و روزی یک عدد آسپرین بخورم، میخواستم بدونم من برای زایمان میتونم سزارین بشم؟
سلام وقت بخیر
میخواستم بپرسم اگر بیماری سندرم آنتی فسفولیپد و لوپوس داشته باشیم و قرص هیدروکسی کلرولین استفاده کنیم ایرادی نداره واکسن کرونا تزریق کنیم؟
سلام خیر ایرادی نداره