بیماری فیبرومیالژی چیست؟
بیماری فیبرومیالژی (Fibromyalgia) یک مشکل بهداشتی عصبی رایج است که باعث ایجاد درد و حساسیت گسترده می‌شود. اغلب اوقات، افراد مبتلا به این بیماری مزمن (طولانی مدت)، احساس خستگی می‌کنند و مشکلات خواب دارند. فیبرومیالژی بیشتر در خانم‌ها دیده می‌شود، اگرچه ممکن است در آقایان نیز رخ دهد.
این بیماری اغلب در سن میان سالی شروع می‌شود،اما ممکن است در سال‌های جوانی و در سنین پیری نیز بروز کند. افرادی که به بیماری روماتیسمی مبتلا هستند، بیشتر در معرض خطر فیبرومیالژی قرار دارند. برای شناخت بیشتر این عارضه با وبلاگ دکتر الویس مرادخان همراه باشید.
فیبرومیالژی چیست؟
فیبرومیالژی یک بیماری مزمن عصبی است که باعث درد در بدن می‌شود. بیماران مبتلا به این عارضه اغلب حساسیت به لمس یا فشار روی عضلات، خستگی شدید، مشکلات خواب و مشکلات مربوط به حافظه را تجربه می‌کنند.
برخی از بیماران همچنین ممکن است موارد زیر را داشته باشند:
- افسردگی یا اضطراب
- سردردهای میگرنی یا تنشی
- مشکلات گوارشی: سندرم روده تحریک پذیر (که معمولاً IBS نامیده می‌شود) یا بیماری ریفلاکس معده (که اغلب تحت عنوان GERD نامیده می‌شود)
- مثانه تحریک پذیر یا پرکار
- درد لگن
- اختلال مفصل فکی گیجگاهی: اغلب TMJ نامیده می‌شود (مجموعه‌ای از علائم شامل درد صورت یا فک و زنگ خوردن در گوش)
علت بیماری فیبرومیالژی
دلایل فیبرومیالژی مشخص نیست! ولی ممکن است در افراد مختلف متفاوت باشد. این عارضه ممکن است در خانواده‌ها ایجاد شود. به احتمال زیاد ژن‌های خاصی وجود دارند که می‌توانند افرادی مستعد ابتلا به فیبرومیالژی و سایر مشکلات سلامتی که می‌توانند با آن همراه شوند را ایجاد کنند.
ژن‌ها به تنهایی باعث این بیماری نمی‌شوند. غالباً برخی عوامل محرک وجود دارند که فیبرومیالژی را تحت تاثیر قرار می‌دهند. ممکن است مشکلات ستون فقرات، آرتروز، آسیب یا نوع دیگری از استرس جسمی باشند. استرس عاطفی نیز ممکن است باعث این بیماری شود.
نتیجه، تغییر در نحوه ارتباط بدن با نخاع و مغز است. سطح مواد شیمیایی مغز و پروتئین‌ها ممکن است تغییر کنند. اخیراً، فیبرومیالژی به عنوان اختلال تقویت درد مرکزی توصیف شده، به این معنی که حجم احساس درد در مغز بسیار زیاد شده است.
اگرچه این عارضه می‌تواند کیفیت زندگی فرد را تحت تأثیر قرار دهد اما از نظر پزشکی خوش خیم محسوب می‌شود. هیچ گونه حمله قلبی، سکته مغزی، سرطان و تغییر شکل جسمی از این بیماری گزارش نشده است.
صحبت های دکتر مرادخان در مورد فیبرومیالژیا در شبکه سلامت
تفاوت بین فیبرومیالژیا و سندرم درد میوفاسیال
سندرم درد میوفاسیال مانند فیبرومیالژی است اما تفاوت‌های مهمی در علائم و درمان وجود دارند. یک تفاوت بزرگ این است که درد میوسفاسیال محدود به یک منطقه خاصی است. فرد می‌تواند هم فیبرومیالژی داشته باشد و هم سندرم درد میوفاسیال! این مورد باعث می‌شود که مشورت با یک متخصص که می‌تواند تفاوت‌ها را تشخیص دهد و درمانهای مناسبی را برای هر بیماری تجویز کند، اهمیت ویژه‌ای داشته باشد.
علائم بیماری فیبرومیالژی
فیبرومیالژی باعث ایجاد مناطق درد می‌شود. درد در این مناطق مانند یک درد مبهم احساس می‌شود. اگر در 4 عضو از 5 منطقه درد که در بازنگری‌های سال 2016 معیارهای تشخیصی فیبرومیالژی ذکر شده‌اند، درد عضلانی اسکلتی را تجربه کرده‌اید، پزشک ابتلای به این بیماری را تشخیصمی می‌دهد.
علائم دیگر این بیماری عبارتند از:
- خستگی
- مشکل خواب
- خوابیدن به مدت طولانی بدون احساس آرامش
- سردرد
- افسردگی
- اضطراب
- مشکل در تمرکز یا توجه
- درد یا درد مبهم در پایین شکم
- خشکی چشم
- مشکلات مثانه مانند ورم مثانه
در افراد مبتلا به فیبرومیالژی، مغز و اعصاب ممکن است سیگنال‌های درد طبیعی را سوء تعبیر کرده یا از خود واکنش بیش از حدی نشان دهند. این ممکن است به دلیل عدم تعادل شیمیایی در مغز یا غیرطبیعی بودن در گانگلیون پشتی ریشه باشد که بر حساسیت بر درد مرکزی (مغز) تأثیر می‌گذارد. بیماری فیبرومیالژی همچنین می‌تواند بر احساسات و سطح انرژی فرد نیز تأثیر بگذارد.
عوارض بیماری فیبرومیالژی
درد مداوم، خستگی و کمبود خواب همراه با فیبرومیالژی می‌تواند در زندگی روزمره فرد تداخل ایجاد کند. بسیاری از افراد قادر به کار در محل کار یا خانه خود نیستند.
عوارض خاص فیبرومیالژی ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- مه مغزی: برخی از افراد مبتلا به فیبرومیالژی، حافظه پایدار و مشکلات شناختی را تجربه می‌کنند که توانایی تمرکز آن‌ها را مختل می‌کند. این اغلب به عنوان «یبرو فوگ» شناخته می‌شود.
- بستری شدن در بیمارستان: طبق مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC)، افراد مبتلا به فیبرومیالژی به هر دلیلی تقریباً دو برابر دیگران بستری می‌شوند.
- افسردگی: CDC خاطرنشان می‌کند که افراد مبتلا به فیبرومیالژی بیش از 3 برابر دیگران در معرض خطر افسردگی اساسی قرار دارند که غربالگری سلامت روان را بسیار حائز اهمیت قرار می‌دهد.
- مرگ ناشی از خودکشی یا آسیب ریسک مرگ و میر ناشی از این دلایل بالاتر از جمعیت عمومی است، اگرچه طبق گفته CDC خطر کلی مرگ در افراد مبتلا به فیبرومیالژی بالاتر نیست.
تشخیص بیماری فیبرومیالژی
پزشک روماتولوژی براساس علائم تشخیص می‌دهد که فرد مشکوک به فیبرومیالژی است یا خیر! معاینه بدنی می‌تواند برای تشخیص حساسیت به لمس و حذف سایر دلایل درد عضلانی مفید باشد. هیچ آزمایش تشخیصی مانند اشعه ایکس یا آزمایش خون برای این مشکل وجود ندارد. با این حال، ممکن است برای رَد کردن بیماری دیگری که ممکن است با فیبرومیالژی اشتباه گرفته شود، به آزمایش‌های دیگری نیاز باشد.
از آنجا که درد گسترده بدن، ویژگی اصلی این بیماری است، پزشک از فرد می‌خواهند که درد خود را توصیف کند. این ممکن است به پزشک کمک کند تا تفاوت بین فیبرومیالژی و سایر بیماری‌ها با علائم مشابه را تشخیص دهد. بیماری‌های دیگری مانند کم کاری تیروئید (غده تیروئید کم کار) و پلی میالژیا روماتیکا گاهی اوقات از فیبرومیالژی تقلید می‌کنند.
گاهی اوقات، فیبرومیالژیا با آرتریت روماتوئید یا لوپوس اشتباه گرفته می‌شود. اما آزمایش خون خیلی از مسائل را مشخص می‌کند. معیارهای مورد نیاز برای تشخیص فیبرومیالژی عبارتند از:
1- درد و علائم در هفته گذشته، براساس تعداد مناطق دردناک از 19 قسمت بدن به علاوه سطح شدت این علائم:
- خستگی
- بیدار شدن تازه نشده
- مشکلات شناختی (حافظه یا فکر)
- به علاوه تعداد علائم جسمی عمومی دیگر
2- علائم حداقل سه ماه در یک سطح مشابه ادامه دارند.
3- هیچ بیماری دیگری وجود ندارد که درد و سایر علائم را توضیح دهد.
درمان بیماری فیبرومیالژی
هیچ درمانی برای بیماری فیبرومیالژی وجود ندارد! با این حال، علائم این بیماری روماتولوژی را می‌توان با درمانهای غیر دارویی و مبتنی بر دارو درمان کرد. در بسیاری از مواقع، با استفاده از انواع مختلفی از درمان بهترین نتایج حاصل می‌شوند. شیوه‌های درمان عبارتند از:
درمانهای غیردارویی
افراد مبتلا به فیبرومیالژی باید از درمانهای غیر دارویی و همچنین هر دارویی که پزشکان پیشنهاد می‌کنند، استفاده نمایند. تحقیقات نشان می‌دهند که موثرترین درمان فیبرومیالژی، ورزش بدنی است.
از ورزش بدنی باید علاوه بر هرگونه درمان دارویی استفاده شود. بیماران بیشتر از ورزش‌های منظم هوازی سود می‌برند. سایر روش‌های درمانی مبتنی بر بدن، از جمله تای چی و یوگا، می‌توانند علائم این عارضه را کاهش دهند. اگرچه ممکن است درد داشته باشید اما ورزش بدنی کم تأثیر و مضر نخواهد بود.
درمان شناختی رفتاری
نوعی از درمان متمرکز بر درک چگونگی تأثیر افکار و رفتارها بر درد و سایر علائم است. درمان شناختی رفتاری درمانهای هستند که مانند ذهن آگاهی، می‌توانند به بیماران در یادگیری مهارت‌های کاهش علائم کمک کنند.
ذهن آگاهی یک تمرین مراقبه غیر روحانی است که آگاهی لحظه‌ای را پرورش می‌دهد. نشان داده شده است که کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی به طور قابل توجهی علائم این بیماری را بهبود می‌بخشد.
سایر درمانهای مکمل و جایگزین
طب سوزنی، کایروپراکتیک و ماساژ درمانی، می‌توانند برای کنترل علائم فیبرومیالژی مفید باشند. اگرچه تا به امروز بسیاری از این روش‌های درمانی در بیماران مبتلا به این عارضه به خوبی آزمایش نشده‌اند.
اما پرداختن به عوامل خطر و عوامل محرک فیبرومیالژی از جمله اختلالات خواب مانند آپنه خواب و مشکلات خلقی مانند استرس، اضطراب، اختلال وحشت و افسردگی مهم هستند. این ممکن است مستلزم درگیری متخصصان دیگری مانند پزشک طب خواب، روانپزشک و درمانگر باشد.
دارو درمانی
سازمان غذا و دارو سه دارو را برای درمان فیبرومیالژی تأیید کرده است. اینها شامل دو دارو اعم از دولوکستین (Cymbalta) و میلناسیپران (Savella) هستند که برخی از مواد شیمیایی مغز (سروتونین و نوراپی نفرین) که به کنترل سطح درد کمک می‌کنند را تغییر می‌دهند.
داروهای قدیمی که مواد شیمیایی مغز را تحت تأثیر قرار می‌دهند نیز ممکن است برای درمان این بیماری استفاده شوند. این موارد شامل آمیتریپتیلین (الاویل) و سیکلوبنزاپرین (فلکسریل) هستند. داروی دیگر مورد تأیید فیبرومیالژی، پرگابالین (Lyrica) است. پرگابالین و داروی دیگر، گاباپنتین (Neurontin) ، با جلوگیری از فعالیت بیش از حد سلول‌های عصبی درگیر در انتقال درد، کار می‌کنند. این داروها ممکن است باعث سرگیجه، خواب آلودگی، تورم و افزایش وزن شوند.
پیشگیری از فیبرومیالژی
هیچ روش اثبات شده‌ای برای جلوگیری از فیبرومیالژی وجود ندارد. با این حال، به طور کلی، حفظ یک رژیم غذایی سالم، ورزش منظم و استراحت کافی برای پیشگری از این بیماری مفید هستند. اگر مبتلا به فیبرومیالژی هستید، مطلع بودن از بیماری! بهترین راه برای درمان مناسب و درک این است که تغییر سبک زندگی در علائم چه کمکهای شایانی می‌کنند. التزام به برنامه درمانی تجویز شده توسط پزشک، بهترین راه برای کنترل علائم است.
زندگی بیماران مبتلا به فیبرومیالژی
اکثر افرادی که فیبرومیالژی دارند، می‌توانند با داروها و تغییر سبک زندگی علائم بیماری خود را کاهش دهند. بعضی اوقات علائم پس از برداشتن اقداماتی برای کاهش استرس از بین می‌روند. علائم ممکن است در زمان‌های پُراسترس بازگردند و تعداد کمی از افراد آنقدر درد یا خستگی را تجربه می‌کنند که قادر به کار نیستند.
