بیماری لوپوس چیست؟

بیماری لوپوس یک بیماری مزمن است که می‌تواند باعث التهاب و درد در هر قسمت از بدن شود. این یک بیماری خود ایمنی است، به این معنی که سیستم ایمنی بدن که معمولاً با عفونت‌ها مبارزه می‌کند، به جای آن به بافت سالم حمله می‌کند.

لوپوس معمولاً بر روی پوست و اندام‌های داخلی مانند کلیه‌ها و قلب ایجاد می‌شود. از آنجا که این بیماری بسیاری از قسمت‌های بدن را تحت تأثیر قرار می‌دهد، می‌تواند علائم مختلفی ایجاد کند. برای شناخت بیشتر این عارضه با وبلاگ دکتر الویس مرادخان همراه باشید.

 

لوپوس چیست؟

لوپوس نوعی بیماری خود ایمنی است که مفاصل را درگیر می‌کند و باعث التهاب در سیستم‌های دیگری نیز می‌شود. لوپوس اریتماتوی سیستمیک،یک بیماری خود ایمنی است که در آن سیستم ایمنی بدن به بافت سالم آن حمله می‌کند. این مفاصل، پوست، مغز، ریه‌ها، کلیه‌ها و رگ‌های خونی را تحت تأثیر قرار می‌دهد و منجر به التهاب و آسیب به اندام‌های آسیب دیده می‌شود. بیش از 90 درصد موارد در زنان اتفاق میفتد. لوپوس همچنین ممکن است کلیه ها را به طور ویژه مورد هدف قرار داده و به شکل لوپوس کلیه ظاهر شود.

التهاب چیست؟

التهاب معمولاً زمانی اتفاق میفتد که سیستم ایمنی بدن در حال مبارزه با عفونت یا آسیب باشد. وقتی لوپوس باعث می‌شود سیستم ایمنی بدن به بافت سالم حمله کند، می‌تواند باعث ایجاد التهاب در بسیاری از قسمت‌های مختلف بدن شود. علائم می‌توانند شامل تورم و درد باشند.

 

انواع لوپوس

وقتی مردم در مورد بیماری لوپوس صحبت می‌کنند، معمولاً منظورشان لوپوس سیستمیک است. اما چهار نوع لوپوس وجود دارند:

• لوپوس اریتماتوی سیستمیک که رایج‌ترین شکل لوپوس است.
• لوپوس پوستی، نوعی لوپوس که محدود به پوست است.
• لوپوس ناشی از دارو، بیماری شبه لوپوس ناشی از داروهای تجویز شده خاص.
• لوپوس نوزادی، یک بیماری نادری که مادر مبتلا به لوپوس، به نوزادش منتقل می‌کند.

 

چگونه شخص به لوپوس مبتلا می‌شود؟

علت دقیق این بیماری ناشناخته است! با این حال، برخی از عوامل محیطی، ژنتیکی و هورمونی ممکن است در ابتلا در بیماری لوپوس نقش داشته باشند.

فاکتورهای محیطی شامل موارد زیر هستند:

• قرار گرفتن در معرض اشعه UV
• پاسخ میکروبی
• داروهای خاص
• گرد و غبار سیلیس
• سیگار کشیدن
• حساسیت به نور (حساسیت به نور خورشید)

سایر عوامل خطر عبارتند از:

• سابقه خانوادگی بیماری لوپوس
• جنسیت زن
• عفونت‌های مزمن
• استفاده از استروژن در زنانی که یائسه می‌شوند
• کمبود ویتامین D
• شیردهی در دوران بارداری نشان داده است که خطر ابتلا به بیماری لوپوس را کاهش می‌دهد
• زنان در سنین باروری (15 تا 44 سال)
• زمینه‌های قومی پرخطری مانند آفریقایی آمریکایی، آسیایی، اسپانیایی تبار و قفقازی

عوامل خطر در اوایل زنگی شامل موارد زیر هستند:

• وزن کم هنگام تولد (2500 گرم کمتر)
• زایمان زودرس (زایمان قبل از هفته سی و هفتم بارداری)
• قرار گرفتن در معرض آفت کش‌ها در دوران کودکی

 

علت لوپوس

تغییرات طبیعی (چندشکلی) در بسیاری از ژن‌ها می‌تواند خطر ابتلا به بیماری لوپوس را تحت تأثیر قرار دهد و در بیشتر موارد عوامل ژنتیکی متعددی در این امر دخیل هستند. در مواردی نادر، این عارضه ناشی از جهش در ژن‌های منفرد است.

بیشتر ژن‌های مرتبط با این بیماری در عملکرد سیستم ایمنی بدن نقش دارند و تغییرات در این ژن‌ها احتمالاً بر هدف گیری و کنترل پاسخ ایمنی موثر هستند. همچنین تصور می‌شود که هورمون‌های جنسی و عوامل مختلف محیطی از جمله عفونت‌های ویروسی، رژیم غذایی، استرس، قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی و نور خورشید در ایجاد این اختلال پیچیده نقش دارند.

تصور می‌شود که حدود 10 درصد از موارد بیماری لوپوس در اثر تماس با مواد مخدر ایجاد می‌شود و بیش از 80 دارو که ممکن است در آن دخیل باشند نیز شناسایی شده‌اند. در افراد مبتلا به این عارضه، سلول‌هایی که تخریب شده اند یا مرگ خود برنامه ریزی شده سلول (آپوپتوز)، به دلیل آسیب دیدگی، به درستی پاک نمی‌شوند.

رابطه بین این از دست دادن عملکرد با علت یا ویژگی‌های بیماری لوپوس مشخص نیست. محققان پیشنهاد می‌کنند که این سلول‌های مرده ممکن هستند موادی آزاد کنند که باعث می‌شود سیستم ایمنی بدن واکنش نامناسبی از خود نشان دهد و به بافت‌های بدن حمله کند و در نتیجه علائم و نشانه‌های این بیماری ایجاد می‌شوند.

 

عوامل خطر بیماری لوپوس

هرکسی می‌تواند به بیماری لوپوس مبتلا شود. اما افراد خاصی بیشتر در معرض خطر ابتلا به این بیماری قرار دارند، از جمله موارد زیر:

• زنان 15 تا 44 ساله
• گروه‌های نژادی یا قومی خاصی، از جمله افرادی که آمریکایی، آفریقایی آمریکایی، آمریکایی آسیایی، اسپانیایی تبار، لاتین، آمریکایی بومی یا جزیره اقیانوس آرام هستند.
• افرادی که یکی از اعضای خانواده شان به لوپوس یا بیماری خودایمنی دیگری مبتلا است.

 

علائم و نشانه‌های لوپوس

خستگی، تب، درد مفصل و تغییر وزن معمولاً اولین علائم لوپوس هستند. علائم دیگر عبارتند از:

• حساسیت به خورشید
• زخم‌های دهان
• آرتروز
• تشنج
• کم خونی
• تب
• از دست دادن اشتها
• دردهای عضلانی
• آلوپسی (ریزش مو)
• بثورات صورت (بثورات پروانه ای)
• درد قفسه سینه ناشی از التهاب پوشش داخلی ریه (پلوریت) و قلب (پریکاردیت)
• پدیده رینود (گردش خون ضعیف در انگشتان دست و پا با قرار گرفتن در معرض سرما)
• واسکولیت (التهاب رگ‌های خونی)

جدا از علائم فوق، حالت تهوع، سوء‌هاضمه، درد شکم و گیجی نیز ممکن است در بعضی از بیماران دیده شود.

 

عوارض لوپوس

عوارض همراه با بیماری لوپوس به شرح زیر هستند:

• نفریت لوپوس (نارسایی کلیه)
• دیسفاژی (مشکل در بلع)
• لنفادنوپاتی (غدد لنفاوی متورم)
• هپاتیت لوپوئید (بیماری کبدی)
• فیبرومیالژیا (درد و حساسیت عضلانی)
• پانکراتیت (التهاب در پانکراس)
• عفونت‌ها
• بیماری کرونر قلب (آسیب یا بیماری در شریان اصلی قلب)
• لخته شدن خون

 

پیشگیری لوپوس

درمان قطعی برای لوپوس در دسترس نمی‌باشد، اما درک چگونگی جلوگیری از شراره این بیماری برای بهبود کیفیت زندگی فرد بسیار مهم است. در اینجا مواردی ذکر شده اند که ممکن است خطر ابتلا به بیماری لوپوس را در افراد در معرض خطر و یا شعله ور شدن را کاهش دهند، این‌ها عبارتند از:

از قرار گرفتن در معرض نور خورشید خودداری کنید

قرار گرفتن در معرض نور خورشید می‌تواند منجر به ایجاد بثورات و علائم دیگری در برخی از افراد مبتلا به لوپوس شود، از جمله خستگی و درد مفاصل. طبق تحقیق منتشر شده در سال 2014، حساسیت به نور یک عامل مشترک در لوپوس اریتماتوی پوستی است و کالج روماتولوژی آمریکا آن را در معیارهای تشخیصی خود برای لوپوس اریتماتوی سیستمیک (SLE) قرار داده است.

همه افراد مبتلا به این بیماری، این حساسیت را ندارند، اما این بیماری در افراد مبتلا به لوپوس بیشتر از افراد فاقد این بیماری است. برای افرادی که به نور ماوراء بنفش (UV) حساسیت دارند، دور ماندن از نور خورشید می‌تواند به کاهش خطر شعله ور شدن کمک کند. اگر این امر اجتناب ناپذیر است، افراد باید از کرم ضد آفتاب بالای 50+ استفاده کنند که هم از UVA و هم از UVB محافظت کند و باید لباس‌هایی را بپوشند که بدن را کاملا پوشش می‌دهد.

از مصرف برخی از داروها خودداری کنید

تعدادی از داروهای تجویز شده در زیر می‌توانند علائم را تحریک کنند:

• آنتی بیوتیک‌های باکتریم (ترکیبی از سولفامتوکسازول و تری متوپریم) و Septra (سولفامتوکسازول و تری متوپریم)
• توجه داشته باشید که در 10 درصد افراد مبتلا به لوپوس، این علائم ناشی از استفاده از داروها می‌باشند. حداقل 80 دارو می‌توانند این علائم را ایجاد کنند.
• هر فرد احتمالاً باعث ایجاد مشکلی می‌شود، همیشه باید با پزشک خود مشورت کند.

از مصرف برخی غذاها خودداری کنید

برای یک فرد مبتلا به بیماری خود ایمنی، تقویت سیستم ایمنی بدن می‌تواند یک مشکل باشد. غذاهایی مانند سیر و مکمل‌هایی مانند اکیناسه ممکن است این خاصیت را داشته باشند. به گفته مرکز لوپوس، افراد بعضی اوقات از چنین غذاها و مکمل‌هایی برای جلوگیری از سرماخوردگی استفاده می‌کنند، اما مصرف این‌ها در مبتلایان به لوپوس می‌توانند علائم را بدتر کنند.

از سموم خودداری کنید

محققان دریافته اند که دود سیگار، الکل و برخی مواد شیمیایی مرتبط با کار و سایر مواد شیمیایی باعث ایجاد تغییرات ژنتیکی می‌شوند که می‌توانند منجر به بیماری لوپوس شوند. مردم باید تا حد ممکن از این موارد اجتناب کنند.

 

تشخیص بیماری روماتیسم لوپوس

پزشکان بیماری لوپوس را با کمک تست‌های آزمایشگاهی زیر تشخیص می‌دهند:

• آزمایش‌های اختصاصی آنتی بادی برای SLE (به عنوان مثال، آنتی بادی‌های ضد هسته‌ای، آنتی بادی ضد DNA دو رشته‌ای) ممکن است انجام شود.
• شمارش کامل سلول‌های خونی (CBC) برای غربالگری کم خونی و ترومبوسیتوپنی
• کراتینین سرم برای بیماری کلیوی
• تجزیه و تحلیل ادرار برای بیماری کلیوی
• میزان رسوب گلبول‌های قرمز (ESR) و پروتئین واکنش پذیر C (CRP) برای التهاب
• آزمایشات عملکرد کبد
• آزمایشات رادیوگرافی مانند اسکن توموگرافی کامپیوتری، تصویربرداری با تشدید مغناطیسی و رادیوگرافی مفصل نیز ناهنجاری‌ها را تشخیص می‌دهد.
• در نهایت، برای تأیید تشخیص، نمونه برداری از پوست انجام می‌شود.

 

درمان لوپوس

هیچ درمانی برای بیماری لوپوس وجود ندارد. مدیریت این بیماری به شدت بیماری و تظاهرات آن بستگی دارد. هیدروکسی کلروکین در درمان طولانی مدت این بیماری موثر است. داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی به مهار فعالیت سیستم ایمنی بدن کمک می‌کنند که این می‌تواند در درمان این بیماری مفید واقع شود.

داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAID) و کورتیکواستروئیدها به درمان التهاب و درد در عضلات، مفاصل و سایر بافت‌ها نیز کمک می‌کنند.

 

روماتیسم لوپوس در دوران بارداری

زنان مبتلا به لوپوس در باردار شدن مشکلی ندارند. با این حال، باردار شدن در زمان آرام بودن لوپوس اغلب منجر به بارداری‌های سالم تری می‌شود. این عارضه احتمال خطر زودرس برای زایمان را ایجاد می‌کند.

اگر آنتی بادی‌هایی مانند SSA (Ro) یا فسفولیپید وجود داشته باشند، زنان برای جلوگیری از عوارض توسط متخصصان بارداری راهنمایی می‌شوند. از آنجا که لوپوس تحت تأثیر هورمون‌های جنسی زنانه قرار دارد، بارداری در زمان لوپوس می‌تواند بر شدت آن تأثیر بگذارد.

 

تفاوت روماتیسم و لوپوس در چیست؟

روماتیسم یا در اثر التهاب یا ساییدگی مفاصل بدن ایجاد می شود. با درد، سفتی، تورم و قرمزی مشخص می‌شود و می‌تواند حرکات را مانند شانه‌ها یا زانوها محدود کند. آرتریت لوپوس ناشی از التهاب است.

 

لوپوس مفصلی چیست؟

تظاهرات مفصلی لوپوس اریتماتوز سیستمیک (SLE) شامل مفاصل کوچک و بزرگ، ستون فقرات و عوارض مرتبط با مصرف مزمن استروئید مانند استئونکروز، پوکی استخوان و شکستگی استرسی است.

 

چشم انداز بیماران مبتلا به بیماری لوپوس

برخی از تغییرات در سبک زندگی می‌توانند به بهبود نتایج بیماری لوپوس کمک کنند. بیشترین خطر، بیماری‌های قلبی عروقی هستند و به همین دلیل توصیه می‌شود که یک رژیم غذایی سالمی برای لوپوس داشته باشید.

قطع مصرف سیگار و کاهش وزن در صورت اضافه وزن، هر دو منجر به نتایج بسیار بهتری می‌شوند. ورزش منظم و کم تأثیر همچنین به سلامت مفاصل و همچنین کاهش وزن کمک می‌کند. افراد باید با روماتولوژیست خود در ارتباط بسیار خوبی باشند. پیشگیری از عوارض لوپوس بسیار آسان‌تر از درمان است.

 

سوالات متداول بیماری لوپوس

• علائم بیماری لوپوس چیست؟

علایم این بیماری شامل : کم خونی ، تشنج ، تب ، از دست دادن اشتها ، دردهای عضلانی و سایر موارد دیگر می توان اشاره کرد.

• آیا بیماری لوپوس کشنده است؟

می توان گفت بله زیرا یک بیماری خود ایمنی مزمن می باشد که به اندام های سالم حمله می کند و باعث آسیب های جدی در مناطقی از بدن می گردد که با تشخیص زودرس می توانیم آن را درمان کنیم.

• برای درمان این بیماری به چه پزشکی مراجعه کنم؟

به پزشک فوق تخصص روماتولوژی جهت بررسی علایم خود مراجعه نماید.

• علل بروز بیماری لوپوس چیست؟

علت اصلی بروز این بیماری ناشی ازعوامل ژنتیکی و محیطی باشد ولی در کنار آن برخی از محرک های بالقوه مانند نورخورشید ، عفونت ها و داروها هم تاثیر خود را می گذارند.

• داروهای متداول برای درمان این بیماری کدامند

داروهای ضد التهابی نوع بعدی دارو کورتیکواستروئیدها همچنین داروهای ضد مالاریا و سایر داروهای دیگر که به تشخیص پزشک برای شما تجویز می شود.

• چه آزمایشهایی برای تشخیص این بیماری لازم است ؟

پزشک شما دستورآزمایش خون می دهد و در آن آنتی بادی ضد هسته یا ANA ، آنتی بادی آنتی فسفولیپید یا APLs ، آنتی بادی آنتی اسمیت یا Anti SM

، و سایر آزمایش های لازم مورد بررسی قرار می دهد .

• آیا ورزش در درمان این بیماری موثر است؟

بله ، با ورزش منظم به سلامتی این بیماران کمک می کند و باعث کاهش استرس و التهاب کلیه ها و جلوگیری از مشکلات دیگر دربدن خواهد شد.

• آیا این بیماری واگیردار است؟

خیر واگیردارنیست بلکه بیماری است که عملکرد سیستم ایمنی دچار اختلال شده است و از فردی به فرد دیگر منتقل نمی شود.

• آیا این بیماری ارثی است؟

بله ، حتما سابقه خانوادگی خود را مورد بررسی قرار بدهید که اعضای خانواده شما دچار این بیماری شده اند . و می تواند تماس با ویروس ها و مواد شیمیایی نیز باعث بروز این بیماری شود.

• آیا درمان گیاهی برای بیماری لوپوس وجود دارد؟

بله درمان گیاهی یا همان طب سنتی توانسته است دردرمان این بیماری مفید باشد و جایگزین مناسبی برای عدم استفاده از داروهای شیمیایی است که عوارض جانبی را برای بیمار به همراه دارد.

• تاثیر این بیماری بر زنان باردار چگونه است ؟

آگاه باشید که لوپوس تحت تاثیر هورمون های جنسی زنانه قرار میگیرد و زمانی بارداری توصیه می شود که اغلب بیماری لوپوس در زمان آرام خود باشد تا مشکل جدی را برای فرد به وجود نیاورد.

متخصص روماتولوژی

1400/05/15