بیماری پسوریازیس چیست؟

پسوریازیس نوعی بیماری خودایمنی است که باعث ایجاد پلاک‌هایی می‌شود که شامل لکه‌هایی خارش دار یا زخمی خشک و بی‌رنگ و ضخیم است. در حالی که هر بخشی از بدن می‌تواند تحت تأثیر این بیماری قرار گیرد، پلاک‌های پسوریازیس اغلب در آرنج، زانوها، پوست سَر، پشت، صورت، کف دست و پا ایجاد می‌شوند. این عارضه تقریباً در زنان و مردان به طور مساوی بروز می‌کند و علائم آن معمولاً در سنین 15 تا 35 سالگی ظاهر می‌شوند. برای شناخت بیشتر این بیماری با وبلاگ دکتر الویس مراد خان همراه باشید.

انواع پسوریازیس

پسوریازیس که از بیماری های روماتولوژی است در پنج نوع وجود دارد، با این وجود افراد در اکثر مواقع فقط یک نوع از این بیماری را تجربه می‌کنند. هر نوع علائم خاص مختص به خود را دارد.

پسوریازیس پلاکی

این بیماری پسوریازیس والگاریس نیز نامیده می‌شود و پسوریازیس پلاک شایع ترین شکل آن است. این پلاک‌ها به صورت پلاک‌های برجسته و تغییر رنگ یافته‌ای که با تجمع پوسته پوسته شده سلول‌های مرده پوست یا مقیاسی پوشیده شده اند، ظاهر می‌شوند. پلاک‌های خارش‌دار و گاهی اوقات دردناک می‌توانند ترک خورده شوند و خونریزی کنند و معمولاً پوست سر، زانوها، آرنج‌ها، پشت، دست‌ها و پاها را درگیر می‌کنند.

پسوریازیس گوتات

پسوریازیس گوتات که اغلب در کودکی یا بزرگسالی شروع می‌شود، دومین نوع شایع این بیماری است. تقریباً 10 درصد از افرادی که به این عارضه مبتلا می‌شوند، به پسوریازیس گوتات مبتلا خواهند شد. این نوع از بیماری، نوعی از پسوریازیس است که بیشترین ارتباط را با عفونت استرپتیکی اخیر دارد. اگر به آن مبتلا شوید، احتمالاً از نظر باکتری‌های استرپتوکوک نیز آزمایش خواهید شد.

پسوریازیس معکوس

پسوریازیس معکوس، باعث ایجاد ضایعات قرمز یا تغییر رنگ در چین‌های پوستی بدن می‌شود که ممکن است صاف و براق به نظر برسند. این ضایعات می‌توانند در اندام تناسلی یا در نواحی نزدیک دستگاه تناسلی مانند ران فوقانی و کشاله ران ایجاد شوند. برای افرادی که به پسوریازیس معکوس مبتلا هستند، معمول است که همزمان نوع دیگری از آن را در جای دیگری از بدن خود داشته باشند.

پسوریازیس پوسچولار

این عارضه باعث ایجاد تاول‌های سفید چرکی می‌شود که پوست قرمز یا در غیر این صورت تغییر رنگ می‌دهد و اغلب روی دست‌ها یا پاها ایجاد می‌شود. چرک از گلبول‌های سفیدی تشکیل شده است. هنگامی که برجستگی‌های چرکی بدن را می‌پوشاند، ممکن است پوستی به رنگ قرمز روشن داشته باشید و احساس بیماری یا خستگی کرده و تب، لرز، خارش شدید، نبض سریع، از دست دادن اشتها یا ضعف عضلانی را تجربه کنید.

پسوریازیس اریترودرمیک

این یک شکل خطرناک و نادر از بیماری است که با قرمزی گسترده، آتشین یا تغییر رنگ و لایه برداری دیگر از پوست مشخص می‌شود که باعث خارش و درد شدیدی خواهد شد. پسوریازیس اریترودرمیک در 3 درصد از افراد مبتلا به پسوریازیس، یک بار یا بیشتر رخ می‌دهد.

علل و عوامل خطر پسوریازیس

به طور کلی پسوریازیس یک بیماری ژنتیکی است که از طریق خانواده‌ها منتقل می‌شود. احتمال دارد که چندین ژن تحت تأثیر قرار بگیرند تا باعث ایجاد پسوریازیس شوند و این بیماری اغلب توسط یک رویداد خارجی مانند عفونت ایجاد می‌شود. برخی از عوامل خطرزایی مانند سابقه خانوادگی یا چاقی ممکن است احتمال ابتلا به پسوریازیس را افزایش دهند.

حداقل 10 درصد از مردم ژن‌هایی را به ارث می‌برند که می‌تواند منجر به پسوریازیس می‌شود، اما فقط 3 درصد یا کمتر در واقع به این بیماری مبتلا می‌شوند. به همین دلیل، اعتقاد بر این است که این بیماری در اثر ترکیبی از ژنتیک و عوامل خارجی یا عوامل محرک ایجاد خواهد شد.

بیماری پسوریازیس ممکن است توسط موارد زیر تحریک شوند:

فشار

استرس برای برخی از افراد مبتلا به پسوریازیس یک عامل اصلی تحریک کننده است یا باعث می‌شود که این بیماری برای اولین بار شعله ور شود و یا بعد از تشخیص این وضعیت را بدتر کند. پسوریازیس بسیار وابسته به استرس است.

هنگامی که بیماران تحت استرس هستند، این بیماری بسیار راحت شعله‌ور می‌شود و در صورت آرامش نیز بهبود می‌یابد. تکنیک‌های کنترل استرس مانند ورزش، یوگا و مدیتیشن، ممکن است به مدیریت علائم این بیماری کمک کنند.

هوای سرد

اگر به پسوریازیس مبتلا هستید و در آب و هوای سردی زندگی می‌کنید، سفر به کارائیب ممکن است در ماه‌های زمستان ایده خوبی باشد. این به این دلیل است که نور ماورا بنفش خورشید سیستم ایمنی پوست را خاموش می‌کند که این در افراد مبتلا به پسوریازیس بیش از حد فعال است.

قبل از مسافرت با متخصص پوست خود مشورت کنید و با رعایت نکات مربوط به ایمنی در برابر آفتاب، در معرض آفتاب قرار بگیرید و قرار گرفتن در معرض روزانه خود را بیش از 10 دقیقه در معرض تابش مستقیم نور خورشید محدود کنید.

پوست خشک

هر چیزی که به پوست آسیب برساند، می‌تواند باعث شعله ور شدن پسوریازیس شود، از جمله خشکی بیش از حد پوست! برای حل این مشکل، پوست خود را مرطوب نگه دارید. اگر به رایحه‌های موجود در مواد مرطوب کننده حساسیت دارید، برای جلوگیری از بثورات از محصول بدون عطر استفاده کنید.

واکسن زدن

مانند پوست خشک، سوراخ شدن پوست در هنگام واکسیناسیون ممکن است باعث شعله ور شدن پسوریازیس شود. یک نکته را باید به خاطر بسپارید، اگر از داروی پسوریازیس قوی استفاده می‌کنید که سیستم ایمنی بدن را سرکوب می‌کند (مانند درمان بیولوژیک)، نباید واکسن زنده ای مصرف کنید. به دلیل دارویی که مصرف می‌کنید بدن قادر به مقابله با ویروس زنده نمی‌باشد. در این صورت، از پزشک خود واکسنی را بخواهید که حاوی ویروس غیرفعالی است.

مسدود کننده‌های بتا و لیتیوم

مسدود کننده‌های بتا برای درمان فشار خون بالا و لیتیوم برای یک اختلال روانی می‌توانند پسوریازیس را بدتر کنند. اگر فشار خون دارید، پزشک ممکن است بتواند داروی را به داروی دیگری تغییر دهد که تاثیری در پسوریازیس نداشته باشد. اگر از لیتیوم استفاده می‌کنید، ممکن است متخصص پوست فرد بیمار را در نظر داشته باشد و درمان سبک یا درمان موضعی این بیماری را به او پیشنهاد دهد.

عفونت‌های تنفسی فوقانی

سرماخوردگی و سایر عفونت‌ها، به ویژه گلودرد، سیستم ایمنی بدن را فعال می‌کنند و می‌توانند باعث شعله ور شدن پسوریازیس شوند. اگر به این بیماری مبتلا هستید و گلودرد دارید، آن را معالجه کنید و حتماً برای بررسی استرپتوکوک کشت کنید. آنتی بیوتیک‌های طولانی مدت ممکن است یک گزینه برای کسی باشد که مبتلا به پسوریازیس و گلودرد مکرر است.

سیگار کشیدن

شواهدی وجود دارند که سیگار کشیدن می‌تواند این بیماری را بدتر کند. طبق تحقیقی که منتشر شد، احتمال ابتلا افراد سیگاری به پسوریازیس، تقریباً دو برابر افرادی است که هرگز سیگار نکشیده اند. در مطالعه ای کوچک تر منتشر شده در فوریه 2016 در مجله بین المللی پوست که بر روی دوقلوهایی مورد بررسی قرار گرفت، نشان داد که افراد سیگاری بیش از دو برابر به پسوریازیس مبتلا بودند.

رژیم غذایی

افراد مبتلا به پسوریازیس باید رژیم غذایی خاصی را دنبال کنند. مطالعات هیچ اثر مفیدی از مصرف مکمل‌های غذایی برای پسوریازیس نشان نداده اند، اما اجتناب از برخی غذاها ممکن است التهاب را کاهش داده و به پسوریازیس کمک کند. علاوه بر این، مطالعات نشان داده اند که بسیاری از افراد مبتلا به این بیماری، ممکن است حساسیت به گلوتن نیز داشته باشند و رژیم غذایی بدون گلوتن می‌تواند به کاهش علائم پسوریازیس کمک کند. به طور كلی، اگر متوجه شدید كه یک ماده غذایی این بیماری را بدتر می‌كند، سعی كنید از آن دوری كنید.

الکل

ثابت شده است که برای برخی از مبتلایان به بیماری پسوریازیس، مصرف بیش از یک یا دو نوشیدنی در روز، باعث شعله ور شدن این بیماری می‌شود، اما این ارتباط قوی با آن ندارد. موارد ناشی از مصرف الکل همچنین می‌توانند با استرس روانی مرتبط باشند.

علائم و نشانه‌های پسوریازیس

پلاک‌های پسوریازیس می‌توانند از چند لکه پوسته مانند شوره تا فوران‌های بزرگی که مناطق وسیعی را پوشانده اند، شامل شوند. علائم و شکل ظاهری این بیماری با توجه به نوع و شدت پسوریازیس متفاوت است.

برخی از علائم و نشانه‌های رایج عبارتند از:

• تکه‌های دارای تغییر رنگ یا پلاک‌های برجسته پوست که با فلس پوشانده شده‌اند.
• پوست خشک یا ترک خورده که خونریزی می‌کند.
• سوزش، خارش یا درد در نزدیکی مناطق آسیب دیده
• ناخن یا انگشتان پا حفره ای یا ضخیم شده
• مفاصل متورم

عوارض پسوریازیس

داشتن پسوریازیس می‌تواند خطر ابتلا به تعدادی از شرایط سلامتی را افزایش دهد، از جمله موارد زیر:

• فشار خون بالا
• چاقی
• کلسترول بالا
• دیابت
• بیماری قلبی و عروقی
• پوکی استخوان
• بیماری کبد
• بیماری کلیوی
• سرطان
• یوویت (یک بیماری چشمی)
• بیماری کرون
• افسردگی

پیشگیری از پسوریازیس

هیچ راهی برای جلوگیری از پسوریازیس وجود ندارد اما مواردی وجود دارند که می‌توانید برای بهبود علائم خود و کمک به کاهش تعداد شیوع بیماری انجام دهید. برخی از راه‌های کاهش خطر این بیماری عبارتند از:

• روزانه حمام کنید.
• پوست را مرطوب نگه دارید.
• اگر می‌توانید از عوامل محرک خودداری کنید.
• هر روز مقدار کمی نور خورشید دریافت کنید.

تشخیص پسوریازیس

هیچ آزمایش خاصی برای کمک به پزشکان در تشخیص پسوریازیس وجود ندارد. به طور معمول، یک متخصص پوست فرد را معاینه می‌کند و در مورد سابقه خانوادگی اش سوال خواهد کرد. پس براساس این معاینه بدنی احتمالاً تشخیص داده می‌شوید. در برخی شرایط، پزشکان نمونه کوچکی از پوست را برداشته و آن را زیر میکروسکوپ بررسی می‌کنند. این ممکن است به آن‌ها اجازه دهد تا منطقه بهتری را از نزدیک ببینند و به تشخیص دقیق تری دست پیدا کنند.

درمان پسوریازیس

در حالی که پسوریازیس قابل درمان نیست اما گزینه‌های مؤثری نیز برای بهبودی آن وجود دارند. در مورد مزایا، خطرات و عوارض جانبی هر درمانی که استفاده می‌کنید با پزشک خود صحبت کنید.

دارو درمانی

برخی از داروها برای درمان پسوریازیس شامل موارد زیر هستند:

درمان‌های موضعی و نسخه‌ای و بدون نسخه (OTC) که مستقیماً روی پوست استفاده می‌شوند می‌توانند علائم پسوریازیس را به حداقل برسانند. این روش‌های درمانی حاوی مواد فعال مختلفی هستند و بصورت لوسیون، کرم، شامپو، ژل، اسپری یا پماد وجود دارند.

• داروهای بیولوژیک: سیستم ایمنی بدن را تغییر می‌دهند و معمولاً به صورت تزریقی تجویز می‌شوند.
• Otezla  (آپرمیلاست): این دارو به صورت قرص تهیه می‌شود و با سرکوب آنزیمی که در التهاب نقش دارد عمل می‌کند.
• رتینوئیدهای خوراکی: این نوع داروها معمولاً در صورت ابتلا به پسوریازیس شدید که به سایر درمان‌ها پاسخی نمی‌دهد، داده می‌شود.
• روماتروکس (متوترکسات): این دارو به کنترل التهاب کمک می‌کند.
• سیکلوسپورین (Gengraf ، Neoral): این دارو سیستم ایمنی بدن را سرکوب می‌کند، اما می‌تواند فقط برای مدت کوتاهی مصرف شود.

نور درمانی

نور درمانی شامل قرار دادن پوست در معرض مقدار کنترل شده نور ماوراء بنفش طبیعی یا مصنوعی برای کمک به کاهش علائم پسوریازیس است. بیمار ممکن است این درمان را به تنهایی یا همراه با سایر داروها دریافت کنید.

کلام آخر

مانند سایر بیماری‌های خود التهابی، پسوریازیس هنگامی رخ می‌دهد که سیستم ایمنی بدن که به طور معمول به میکروب‌های عفونی حمله می‌کند، در عوض شروع به حمله به سلول‌های سالمی خواهد کرد. پسوریازیس یک بیماری ژنتیکی است که می‌تواند از طریق خانواده و به صورت ارثی به فرزندان منتقل شود.

متخصص روماتولوژی