بیماری پلی میالژیا روماتیکا یا PMR چیست؟
بیماری پلی میالژیا روماتیکا (PMR) یک اختلال التهابی است که باعث درد گسترده، سفتی و علائمی شبیه آنفولانزا می‌شود. این بیماری در زنان بیشتر از مردان است. به طور معمول در 70 سالگی رخ می‌دهد و به ندرت در افراد زیر 50 سال دیده می‌شود. پلی میالژیا روماتیکا ممکن است از یک تا پنج سال طول بکشد اما وضعیت بیماری از فردی به فرد دیگر متفاوت است. تقریباً 15 درصد از افراد مبتلا به این عارضه، دچار یک بیماری بالقوه خطرناک به نام «آرتریت سلول غول پیکر» می‌شوند. برای شناخت بیشتر این عارضه با وبلاگ دکتر الویس مراد خان همراه باشید.
پلی میالژیا روماتیکا چیست؟
بیماری پلی میالژیا روماتیکا باعث درد و سفتی بدن می‌شود. علائم بیماری به سرعت، طی چند روز یا چند هفته و حتی گاهی اوقات یک شبانه روز بروز می‌کنند. هر دو طرف بدن به یک اندازه تحت تأثیر قرار می‌گیرند. درگیر شدن بازوها، با مشکل در بالا بردن آنها از بالای شانه‌ها، امری معمول است. گاهی اوقات، درد در مفاصل مانند دست و مچ رخ می‌دهند.
میالژی از کلمه یونانی درد عضلانی آمده است. درد همیشه در صبح بدتر می‌شود و با گذشت روز بهبود می‌یابد. با این حال، عدم تحرک مانند رانندگی طولانی مدت در ماشین یا نشستن بیش از حد در یک موقعیت، ممکن است باعث بازگشت سفتی عضلات شود. سفتی بدن ممکن است به حدی باشد که باعث ایجاد هر یک از این مشکلات زیر شود:
- خواب آشفته
- مشکل در لباس پوشیدن صبح (به عنوان مثال، پوشیدن ژاکت یا خم شدن برای پوشیدن جوراب و کفش)
- مشکلات هنگام بلند شدن از مبل یا داخل و خارج شدن از ماشین
علت بیماری پلی میالژیا روماتیکا
پلی مایلژی روماتیکا یک بیماری روماتولوژی است و علت آن ناشناخته است! این عارضه در اثر عوارض جانبی داروها ایجاد نمی‌شود. بروز ناگهانی علائم احتمال عفونت را نشان می‌دهند اما تاکنون هیچ موردی یافت نشده است. با این حال، آزمایش‌های خاص عضلات مانند آزمایش خون برای آنزیم‌های عضلانی یا نمونه برداری از عضله (جراحی و برداشتن تکه کوچکی از عضله برای بازرسی زیر میکروسکوپ) طبیعی هستند.
تحقیقات اخیر نشان می‌دهند که التهاب در این بیماری شامل مفاصل شانه، مفصل ران یا کیسه‌های اطراف این مفاصل هستند. بنابراین دردهای ناحیه بالای بازو و ران در واقع از مفاصل شانه و مفصل ران شروع می‌شوند. این همان چیزی است که پزشکان آن را درد ارجاع شده می‌نامند. این بیماری را نباید با فیبرومیالژیا اشتباه گرفت، این یک سندرم کم درک شده است که بر خلاف PMR هیچ دلیلی بر التهاب ندارد.
عوامل خطر بیماری پلی میالژیا روماتیکا
این احتمال وجود دارد که نحوه پاسخ سیستم ایمنی به ویروس‌های خاص باعث تحریک این بیماری شود. به احتمال زیاد توسعه بیماری توسط ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی ایجاد می‌شود. اپلی میالژیا تقریباً به طور انحصاری پس از 50 سالگی واغلب از 70 سال به بعد اتفاق میفتد. زنان دو تا سه برابر بیشتر از مردان دچار این بیماری می‌شوند. این بیماری بیشتر در نژاد اروپایی دیده می‌شود، اگرچه ممکن است در همۀ گروه‌های قومی نیز مشاهده شود.
پلی میالژیا روماتیکا می‌تواند با بیماری دیگری به نام آرتریت سلول غول آسا (که به عنوان آرتریت تمپورال نیز شناخته می‌شود) همراه باشد. در این شرایط، عروق در شقیقه‌های دو طرف پیشانی و سایر قسمت‌های بدن ملتهب می‌شوند. اگر عروق چشم تحت تأثیر قرار بگیرند، این وضعیت می‌تواند منجر به کوری شود.
تقریباً 15 درصد از افراد مبتلا به این بیماری نیز علائم آرتریت سلول غول آسا را تجربه کرده اند و تا 50 درصد از افراد مبتلا به آرتریت سلول غول آسا نیز بیماری پلی میالژیا روماتیکا دارند. این احتمال وجود دارد که این بیماری و آرتریت سلول غول آسا از تغییرات یک بیماری باشند.
علائم و نشانه‌های بیماری پلی میالژیا روماتیکا
شایع ترین علائم بیماری پلی میالژیا روماتیکا، درد و سفتی عضلات شانه‌ها، گردن، کمر، باسن و ران‌ها است. عضلات بالای بازوها نیز ممکن است تحت تأثیر قرار بگیرند اما تحت تأثیر قرار گرفتن عضلات بازوها، دست‌ها و پاها غیرمعمول است. درد و سفتی ناشی از التهاب خفیف در مفاصل و بافت‌های اطراف آن رخ می‌دهد. سایر علائم این عارضه ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- سردرد
- تب و یا عرق شبانه
- خستگی و از دست دادن انرژی
- از دست دادن اشتها
- افسردگی
- کاهش وزن
- کم خونی خفیف
در بعضی موارد، شروع این بیماری می‌تواند ناگهانی و چشمگیر باشد، علائم شدید به معنای واقعی کلمه یک شبه ظاهر می‌شوند. در موارد دیگر، این وضعیت به تدریج و در طی چند هفته ظاهر می‌شود. علائم معمولاً در صبح که ممکن است ناتوان کننده باشد، بدتر هستند اما تا بعد از ظهر کاهش می‌یابند. علائم اغلب پس از یک دوره کم تحرکی بیشتر به چشم می‌آیند.
تشخیص بیماری پلی میالژیا روماتیکا
وقتی شروع بیماری ناگهانی و چشمگیر باشد، تشخیص بیماری پلی میالژیا روماتیکا نسبتاً آسان است. علائم این عارضه می‌توانند مانند سایر بیماری‌های پزشکی از جمله آرتریت روماتوئید، آرتروز، پلی میوزیت و فیبرومیالژیا باشند. به همین دلیل، مهم است که سایر علل احتمالی علائم را قبل از تشخیص این بیماری رد شوند.
هیچ تست واحدی وجود ندارد که تأیید کند بیماری پلی میالژیا روماتیکا در شخصی وجود دارد. با این حال، چندین آزمایش خون وجود دارند که با نشان دادن وجود التهاب یا کم خونی در بدن می‌توانند به تشخیص بهتر کمک کنند. برای کنترل آرتریت روماتوئید، ممکن است ماده‌ای در خون به نام فاکتور روماتوئید بررسی شود. این مورد در افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید افزایش می‌یابد.
آزمایش‌های تصویربرداری گاهی اوقات در تشخیص بیماری پلی میالژیا روماتیکا مفید هستند. سونوگرافی می‌تواند التهاب بافتی را نشان دهد و ممکن است برای تشخیص این عارضه از سایر شرایطی که علائم مشابهی ایجاد می‌کنند، استفاده شوند. از تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) ممکن است برای شناسایی سایر دلایل درد شانه استفاده شود.
درمان بیماری پلی میالژیا روماتیکا
بیماری پلی میالژیا روماتیکا معمولاً با داروی کورتون (مثلاً پردنیزون) درمان می‌شود. دوزهای بالا در ابتدا تجویز شده و سپس تا پایین‌ترین سطح ممکن در کنترل علائم به تدریج کاهش می‌یابند.
معمولاً فرد به درمان کورتیکواستروئید پاسخ سریعی می‌دهد و علائم طی چند روز پس از شروع مصرف دارو به طرز چشمگیری کاهش می‌یابند. دوزها با توجه به میزان کنترل علائم، در فرد تنظیم می‌شوند. هنگامی که بدن تحت استرس است (بعد از جراحی)، ممکن است دوزها افزایش یابند.
اکثر افراد می‌توانند در طی دو سال مصرف داروهای کورتون را متوقف کنند، اگرچه ممکن است برخی از افراد برای چندین سال نیاز به دوز کم داشته باشند. هنگامی که فردی علامتی نداشته و برای چند ماه دیگر نیازی به مصرف دارو ندارد، این نشان می‌دهد که بیماری در حال بهبود است.
با قطع درمان داروهای کورتیکواستروئید، ممکن است بیماری عود کند! اما در صورت شروع مجدد درمان، علائم به سرعت به درمان پاسخ می‌دهند. بسیاری از افراد در طی کاهش میزان کورتیکواستروئیدها، بیماریشان عود می‌کند. این عودها با افزایش دوز دارو برای مدتی و سپس کاهش تدریجی دوباره دوز درمان می‌شوند.
در حالی که کورتیکواستروئیدها در درمان بیماری پلی میالژیا روماتیکا بسیار مؤثر هستند، اما استفاده طولانی مدت از دارو می‌تواند عوارض جانبی زیر را به‌همراه داشته باشند:
- افزایش حساسیت به عفونت‌ها
- افزایش اشتها یا افزایش وزن
- نازک شدن استخوان‌ها (پوکی استخوان) به ویژه در خانم‌ها
- پف صورت
- نازک شدن و کبودی آسان پوست
- فشار خون بالا
- دیابت
- کدر شدن لنزها در چشم (آب مروارید)
بسیار مهم است که هرگز مصرف داروهای کورتون را به طور ناگهانی متوقف نکنید! دوز باید به تدریج کاهش یابد تا زمانی که در سطحی قرار گیرد که بتواند با اطمینان دستور توقف مصرف دارو داده شود.
در طول درمان با کورتون و کاهش دوز، نظارت منظم برای عوارض جانبی لازم است. برای کنترل واکنش‌ها به داروهای کورتیکواستروئید (سایر داروها که از نازک شدن استخوان جلوگیری می‌کنند)، ممکن است سایر درمان‌ها تجویز شوند.
متوترکسات، دارویی است که فعالیت سیستم ایمنی بدن را سرکوب می‌کند، ممکن است در برخی بیماران با کورتیکواستروئیدها تجویز شود. همچنین ممکن است برای کاهش دوز کورتیکواستروئید برای به حداقل رساندن عوارض جانبی مربوط به آن استفاده شود.
پیشگیری از پلی میالژیا روماتیکا
عوامل دیگری که در مدیریت بیماری پلی میالژیا روماتیکا مهم هستند عبارتند از:
- فیزیوتراپی یا ورزش منظم، به ویژه ورزش کم فشار و کشش
- داشتن یک رژیم غذایی سالم و متعادل
- داشتن مقادیر کافی استراحت
سایر داروهایی که ممکن است برای درمان این بیماری استفاده شوند، شامل داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAID) هستند. داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی به کاهش التهاب و کاهش درد کمک می‌کنند، اما به اندازه کورتیکواستروئیدها در تسکین علائم مؤثر نیستند. برخی افراد درمان‌های جایگزینی مانند طب سوزنی و ماساژ را در درمان علائم این بیماری مفید می‌دانند.
زندگی بیماران مبتلا به پلی میالژیا روماتیکا
با درمان، علائم بیماری پلی میالژیا روماتیکا معمولاً طی چند روز کاهش می‌یابند یا از بین می‌روند. بدون درمان، نشانه‌های بیماری ممکن است بعد از یک سال از بین بروند اما ممکن است پنج سال یا بیشتر طول بکشند! تغذیه مناسب، فعالیت، استراحت و پیروی از رژیم‌های دارویی برای کنترل این بیماری مهم هستند. با از بین رفتن سفتی عضلات، فرد می‌تواند به کارهای روزمره خود از جمله ورزش باز گردد.
