تفاوت فیبرومیالژیا و آرتریت روماتوئید چیست؟

آرتریت روماتوئید و فیبرومیالژیا، بیماری‌های دردناک ناتوان‌کننده‌ای هستند که می‌توانند بر توانایی بیمار برای داشتن یک زندگی فعال و لذت‌بخش تأثیر بگذارند. داشتن یکی از این دو بیماری می‌تواند باعث ایجاد مجموعه‌ای از علائم سخت شود. ما سؤال مهم این است که تفاوت «فیبرومیالژیا و آرتریت روماتوئید چیست؟»

گاهی اوقات پاسخ به این سؤال حتی برای پزشکان نیز دشوار است زیرا این دو بیماری علائم مشابه زیادی دارند که می‌توانند منجر به تشخیص اشتباه شوند. بااین‌حال، به دلیل تمایزاتی که در برخی از علائم آرتریت روماتوئید و فیبرومیالژیا وجود دارند، این دو عارضه تا حدودی قابل‌تشخیص هستند. با مقاله دیگری از وبلاگ دکتر الویس مرادخان همراه باشید.

آرتریت روماتوئید چیست؟

آرتریت روماتوئید (RA) یک بیماری خود ایمنی است که باعث التهاب مزمن مفاصل می‌شود. بیماری‌های خود ایمنی زمانی رخ می‌دهند که بافت‌های بدن به اشتباه توسط سیستم ایمنی خود بدن و در طی یک پاسخ غیرطبیعی و اشتباه موردحمله قرار می‌گیرند.

التهاب مفاصل و بافت اطراف مفاصل، از ویژگی‌های مشخصه آرتریت روماتوئید است که در اثر فرآیند خود ایمنی ایجاد می‌شود. ازآنجاکه این بیماری می‌تواند چندین اندام دیگر بدن را تحت تأثیر قرار دهد، آرتریت روماتوئید به‌عنوان یک بیماری سیستمیک نیز نامیده می‌شود.

فیبرومیالژیا چیست؟

سندرم فیبرومیالژیا یک بیماری دردناک و مزمن است که چهار درصد از افراد را تحت تأثیر قرار می‌دهد. بسیاری از بیماران درد را در سراسر بدن خود تجربه می‌کنند. بی‌قراری در خواب، یکی از علائم فیبرومیالژیا است که باعث خستگی مزمن در بیمار می‌شود.

درحالی‌که بیماران مبتلا به فیبرومیالژیا ممکن است در مفاصل، ماهیچه‌ها، تاندون‌ها و بافت‌هایشان احساس التهاب کنند اما این احتمال وجود دارد که در آزمایش خون همه‌چیز طبیعی باشد. فیبرومیالژیا می‌تواند بسیار دردناک باشد و کیفیت زندگی بیمار را از طرق مختلف تحت تأثیر قرار دهد اما باعث آسیب به اندام‌ها و مفاصل نمی‌شود.

تفاوت آرتریت روماتوئید و فیبرومیالژیا درعلائم و نشانه‌ها

ویژگی بارز علائم آرتریت روماتوئید عبارت‌اند از:

• التهاب مفاصل که باعث درد، تورم و قرمزی مفاصل می‌شود.
• تورم بیش از شش هفته است و معمولاً در هر دو طرف بدن در یک مفصل (مثلاً در هر دو مچ) وجود دارد.

ویژگی‌های مشخص فیبرومیالژیا، خستگی همراه با درد و حساسیت گسترده است. بیماران مبتلا به فیبرومیالژیا، ممکن است بسیاری از علائم زیرا را تجربه کنند:

• مه مغزی (مه فیبرو)
• سوزن سوزن شدن یا بی‌حسی در پاها یا دست‌ها
• اضطراب
• افسردگی
• تحریک‌پذیری روده

تفاوت آرتریت روماتوئید و فیبرومیالژیا از نظر درمان

• درمان فیبرومیالژیا همیشه شامل خواب کافی، ورزش و کاهش استرس است.
• از داروها می‌توان برای درمان درد فیبرومیالژیا و همچنین بهبود خواب استفاده کرد.
• خواب کافی، ورزش و کاهش استرس نیز در درمان آرتریت روماتوئید بسیار مهم هستند.
• بااین‌حال، داروها برای کاهش التهاب مفاصل و جلوگیری از آسیب مفاصل ضروری هستند.
• بدون درمان، آرتریت روماتوئید به‌تدریج بدتر می‌شود و به مفاصل آسیب می‌رساند.
• داروهای زیادی وجود دارند که می‌توانند روند روماتیسم مفصلی را کند یا متوقف کنند.

تفاوت آرتریت روماتوئید و فیبرومیالژیا از نظر علل و عوامل خطر

علل آرتریت روماتوئید تا حدی ژنتیکی و تا حدودی محیطی است. ژن‌های خاصی افراد را مستعد ابتلا به آرتریت روماتوئید می‌کنند و به همین دلیل است که در برخی خانواده‌ها ین عارضه به‌شدت دیده می‌شود. عوامل خطر محیطی برای آرتریت روماتوئید شامل سیگار کشیدن و جنسیت است (زنان بیشتر از مردان مبتلا می‌شوند).

فیبرومیالژیا تا حدودی ژنتیکی است و می‌تواند توسط رویدادهای استرس‌زا ایجاد شود. رویداد استرس‌زا می‌توانند فیزیکی مانند تصادف رانندگی یا احساسی مانند قطع رابطه احساسی باشد. درد مزمن بیماری‌های خود ایمنی مانند آرتریت روماتوئید و لوپوس اریتماتوز سیستمیک، گاهی اوقات می‌تواند باعث ایجاد فیبرومیالژیا شود.

تشخیص آرتریت روماتوئید و فیبرومیالژیا

تشخیص آرتریت روماتوئید براساس التهاب مداوم مفصل برای بیش از شش هفته اتفاق می‌افتد. آزمایش‌های خون از جمله سطح التهاب نرخ رسوب گلبول‌های قرمز (ESR) و فاکتور روماتوئید (RF) و آنتی‌بادی سیترولین (آنتی‌بادی ضد CCP) معمولاً در آرتریت روماتوئید غیرطبیعی هستند.

تشخیص فیبرومیالژیا بر اساس علائم درد، خستگی مزمن و حساسیت انجام می‌شود. بسیاری از افراد هم آرتریت روماتوئید و هم فیبرومیالژیا دارند اما فیبرومیالژیا باعث آرتریت روماتوئید یا پیشرفت به آن نمی‌شود. چیزی که پزشکان بر آن توافق دارند، این است که فیبرومیالژیا بر خلاف آرتریت روماتوئید، سیستم عصبی مرکزی را درگیر می‌کند. در واقع، پزشکان می‌گویند که اگر بیمار ساختار ژنتیکی فیبرومیالژیا را داشته باشد، احتمال ابتلا به آرتریت روماتوئید در او بسیار زیاد است.

تفاوت پیش‌آگهی در آرتریت روماتوئید و فیبرومیالژیا

پیش‌آگهی فیبرومیالژیا بسیار خوب است زیرا افراد مبتلا به فیبرومیالژیا، آسیبی به مفاصل، ماهیچه‌ها یا اندام‌های خود را نمی‌بینند. بااین‌حال، درد فیبرومیالژیا مزمن است و با تغییرات سبک زندگی و داروها تا حد قابل‌کنترلی بهبود می‌یابد. در دهه‌های گذشته پیشرفت‌های چشمگیری در درمان آرتریت روماتوئید حاصل شده‌اند و در حال حاضر داروهای زیادی برای متوقف کردن یا کند کردن این بیماری در دسترس هستند. هدف از درمان، فعالیت کم بیماری یا بهبودی بیماری است که در نهایت منجر به کاهش التهاب مفاصل و سطح التهاب سیستمیک پایین خون می‌شود.

تفاوت آرتریت روماتوئید و فیبرومیالژیا از نظر پیشگیری

هیچ پیشگیری شناخته‌شده‌ای برای آرتریت روماتوئید یا فیبرومیالژیا وجود ندارد. داشتن یک سبک زندگی شاد، خوردن غذاهای سالم از جمله سبزیجات، میوه‌ها، غلات کامل و گوشت بدون چربی، خواب کافی، عدم نوشیدن بیش‌ازحد الکل، سیگار نکشیدن و استفاده نکردن از مواد مخدر، ممکن است به بهتر شدن عملکرد بدن کمک کند.

مقایسه کامل فیبرومیالژیا و آرتریت روماتوئید

علت آرتریت می‌تواند به دلایل مختلفی مانند سن، ژنتیک و سایر عوامل داخلی و خارجی باشد. در ادامه به چند تفاوت اصلی بین این دو بیماری اشاره می‌کنیم:

ویژگی‌های بیماری

تفاوت‌های زیادی بین فیبرومیالژیا و آرتریت روماتوئید وجود دارند. قابل‌توجه‌ترین این تفاوت‌ها، این است که فیبرومیالژیا یک بیماری مزمن است، به این معنی که نیاز به درمان مداوم دارد. درحالی‌که آرتریت روماتوئید معمولاً در سال‌های آخر زندگی فرد ظاهر می‌شود و می‌تواند در اوایل کودکی و حتی در سال‌های شیرخوارگی نیز رخ دهد. از طرف دیگر، با فیبرومیالژیا، اثرات این بیماری طولانی‌مدت و غیرقابل‌برگشت است.

پزشکان همچنین می‌گویند که تفاوت بین این دو بیماری در نحوه ارسال پیام‌های درد به مغز است. آن‌ها می‌گویند که فیبرومیالژیا با درد گسترده (در بیشتر نواحی بدن) مشخص می‌شود که شدت متفاوتی دارد. در مورد آرتریت روماتوئید، پیام‌ها یکسان هستند اما درد در برخی نقاط بدن وجود دارد.

نقاط درد

یکی از تفاوت‌های مهم فیبرومیالژیا و آرتریت روماتوئید، این است که درد بخشی از این بیماری‌ها است. اکثر افراد مبتلا به فیبرومیالژیا در بیشتر یا تمام روز درد گسترده‌ای را در سراسر بدن تجربه می‌کنند. این درد اغلب به‌عنوان یک درد مبهم توصیف می‌شود که عمدتاً در شب یا هنگام خواب رخ می‌دهد. بیماران فیبرومیالژیا همچنین ممکن است تب و افزایش وزن داشته باشند.

ناراحتی مفاصل مرتبط با آرتریت روماتوئید بسته به فرد نیز می‌تواند از حداقل تا متوسط تا شدید متغیر باشد. درد آرتریت گسترده نیست و در نواحی خاصی مانند دست، مچ دست، زانو و پا متمرکز می‌شود. گاهی اوقات به نظر برسد که مچ پای خود را پیچانده‌اید یا استخوان خود را شکسته‌اید.

قسمت‌هایی از بدنتان ممکن است آن‌قدر حساس باشند که حتی نتوانید آن‌ها را لمس کنید. ممکن است بپرسید: «کدام بیماری بدتر است؟ فیبرومیالژیا یا آرتریت روماتوئید؟» بیماران و پزشکان در مورد این سؤال نظارت متفاوتی دارند؛ اما به‌طورکلی گفته می‌شود که درد آرتریت می‌تواند شدیدتر باشد. پزشکان همچنین معتقدند که فیبرومیالژیا درد آرتریت را بدتر می‌کند.

آسیب مفصل

ناراحتی فیبرومیالژیا ممکن است در مفاصل و عضلات ایجاد شود. بااین‌حال، فیبرومیالژیا مفاصل شما را به‌شدت آرتریت تخریب نمی‌کند. همچنین بر عضلات یا سایر بافت‌های نرم شما تأثیری نمی‌گذارد. تفاوت دیگر فیبرومیالژیا و آرتریت روماتوئید، این است که اولی معمولاً باعث تغییر شکل یا ناتوانی با شدت بالا نمی‌شود.

شفا از بیماری

یکی از تفاوت‌های آشکار بین فیبرومیالژیا و آرتریت، این واقعیت است که بیماران فیبرومیالژیا از این بیماری بهبود نمی‌یابند. این مهم برخلاف آرتریت است که به‌طورکلی امکان بهبود تدریجی بافت‌های اطراف مفاصل را فراهم می‌کند. بااین‌حال، درد مرتبط با فیبرومیالژیا نیز می‌تواند بسیار شدید باشد.

غیرمعمول نیست که فردی که از این عارضه رنج می‌برد، علائم مختلفی را از خفیف تا بسیار شدید تجربه کند. علاوه بر این، داروهای مسکن رایجی مانند ایبوپروفن یا استامینوفن که معمولاً برای آرتریت تجویز می‌شوند، وجود ندارند.

حوزه‌های درمان

همچنین تفاوت‌های متعددی در زمینه‌های درمان فیبرومیالژیا و آرتریت وجود دارند. بیشتر داروهای تجویز شده برای آرتریت با هدف کاهش درد، تورم و توانایی تمرکز هستند. بااین‌حال، اکثر درمان‌های فیبرومیالژیا بر توانایی خواب تمرکز دارند. برای هر دو حالت، گاهی اوقات مسکن نیز تجویز می‌شود.

ازآنجایی‌که فیبرومیالژیا می‌تواند چندین نواحی بدن را درگیر کند، اغلب برای دستیابی به درمان کامل به داروهای مختلفی نیاز است. ازآنجایی‌که هم فیبرومیالژیا و هم آرتریت روماتوئید معمولاً چند سال طول می‌کشد، گزینه‌های درمانی برای این بیماری تقریباً یکسان هستند.

بسیاری از اوقات بیماران داروهای ضد روماتیسمی مانند ضدالتهاب یا مسکن را انتخاب می‌کنند. برای جلوگیری از بروز علائم بیشتر، مهم است که رژیم غذایی سالمی داشته باشید، خواب کافی داشته و به‌طور منظم ورزش کنید. این مراحل می‌توانند به کنترل علائم تا حدی کمک کنند تا بیماران بتوانند زندگی عادی‌تری داشته باشند.

علت بیماری

بر خلاف آرتریت، اکثر متخصصان معتقدند که علت فیبرومیالژیا عصبی است. ازآنجایی‌که این نوع بیماری به دلیل خاصی مرتبط نیست، پزشکان مطمئن نیستند که چه چیزی باعث این بیماری می‌شود. ازآنجایی‌که این عارضه در خانواده‌ها دیده می‌شود، ممکن است برخی افراد آن را داشته باشند و آن را ندانند. دانشمندان دریافته‌اند که مسائل ارثی می‌توانند یکی از دلایل این بیماری و رژیم غذایی نامناسب، استرس و تجربیات آسیب‌زا نیز می‌توانند از سایر دلایل آن باشند.

علاوه بر تفاوت در علائم، شدت نشانه‌های بیماری نیز می‌تواند بسیار متفاوت باشد. فیبرومیالژیا در زنان شایع‌تر از مردان است. بااین‌حال، این مورد در مورد آرتریت صادق نیست. به همین دلیل است که قبل از تشخیص خود علائم مرتبط با هر یک از این بیماری‌ها، باید با روماتولوژیست مشورت کنید.

آیا می‌توان فیبرومیالژیا را با آرتریت روماتوئید اشتباه گرفت؟

در یک مطالعه اخیر از کالج پزشکی دانشگاه ایلینویز، محققان دریافتند که فیبرومیالژیا و آرتریت روماتوئید، اغلب اشتباه تشخیص داده می‌شوند. از 495 بیمار شرکت‌کننده در یک مطالعه، بیش از نیمی (52.3 درصد) به اشتباه با آرتریت روماتوئید تشخیص داده شده بودند. در مقابل، تنها 15 درصد مبتلا به فیبرومیالژیا تشخیص داده شده‌اند.

این عدم دقت احتمالاً به این دلیل است که فیبرومیالژیا و آرتریت روماتوئید آن‌قدر شبیه هم هستند که اصطلاح فیبرومیالژیا به‌طور دقیق تشخیص یا درمان آن را توصیف نمی‌کند. طبقه‌بندی فیبرومیالژیا به‌عنوان یک بیماری مزمن، در حال حاضر توسط کالج روماتولوژی آمریکا به رسمیت شناخته نشده است. بااین‌حال، این وضعیت توسط سازمان بهداشت جهانی (WHO) و وزارت بهداشت و خدمات انسانی ایالات متحده به رسمیت شناخته شده است.

کلام آخر

زندگی با این بیماری‌ها بسیار خسته‌کننده است. بیماران باید علائم دردناک آرتریت روماتوئید و فیبرومیالژیا را علاوه بر چالش‌های اضافی درد مزمن ناشی از التهاب، تحمل کنند. این بیماری‌ها می‌توانند تأثیر زیادی بر کیفیت زندگی داشته باشند. به دلیل علائم و عوارض مرتبط با آرتریت روماتوئید و فیبرومیالژیا، تشخیص مثبت ضروری است تا به بیماران اجازه داده شود تا برای هرگونه عارضه تحت درمان قرار گیرد.