دکتر یا متخصص روماتولوژی کیست؟
روماتولوژیست پزشکی است که آموزش تخصصی در زمینه بیماری‌های التهابی یا به اصطلاح روماتیسمی دارد. انواع مختلفی از بیماری‌های روماتیسمی وجود دارند که می‌توانند پیچیده باشند و به همین دلیل تشخیص آنها در مراحل اولیه اغلب دشوار است. بیماری‌های روماتیسمی به مرور زمان پیشرفت می‌کنند.
دکتر روماتولوژی دانش و تجربه لازم برای تشخیص زودهنگام علائم و ایجاد یک برنامه درمانی مناسب را دارند. همچنین روماتولوژیست‌ها بسیاری از بیماری‌های دیگر از جمله مشکلات تاندون، آسیب‌های عضلانی و اختلالات نادر و ارثی را نیز درمان می‌کنند. اگر می‌خواهید در مورد متخصص روماتولوژی بیشتر بدانید، این مقاله را تا پایان بخوانید.
روماتولوژیست کیست؟
روماتولوژیست (Rheumatologist) یک پزشک داخلی با آموزش فوق تخصصی در روماتولوژی است. روماتولوژی شاخه‌ای از پزشکی است که به اختلالات اسکلتی عضلانی پزشکی می‌پردازد. این اصطلاح شامل اختلالات سیستمیک بافت همبند، استئوآرتریت، آرتریت التهابی، مشکلات کمر، روماتیسم بافت نرم و اختلالات استخوانی بدون ضربه است. بسیاری از این شرایط ممکن است در خانواده‌ها به صورت ارثی و یا غیر ارثی ایجاد شوند.
متخصص روماتولوژی چه کاری انجام می‌دهد؟
روماتولوژیست‌ها طیف وسیعی از بیماری‌ها را تشخیص داده، درمان و مدیریت می‌کنند. این بیماری‌ها عبارتند از:
- اختلالات التهابی (روماتیسمی) که بر عضلات، مفاصل و استخوان‌ها تأثیر می‌گذارند.
- بیماری‌های بافت همبند که بر ساختارهای حمایت کننده مانند رباط‌ها و تاندون‌ها تأثیر می‌گذارند و ممکن است پوست و سایر اندام‌ها را درگیر کنند.
- بیماری‌های خود ایمنی زمانی رخ می‌دهند که سیستم ایمنی بدن به بافت‌های سالم حمله می‌کنتد.
دکتر روماتولوژی چه بیماری‌هایی را درمان می‌کند؟
شرایطی که روماتولوژیست‌ها درمان می‌کنند عبارتند از:
اختلالات پیچیده و ارثی
- بیماری بهجت
- پوکی استخوان
- آرتریت پسوریاتیک
- تب روماتیسمی
- سارکوئیدوز
- اسکلرودرمی
- سندرم شوگرن
- لوپوس اریتماتوی سیستمیک
مشکلات مفصلی
- اسپوندیلیت آنکیلوزان
- بورسیت
- نقرس
- آرتروز
- روماتیسم مفصلی
مشکلات تاندون
- التهاب تاندون آشیل
- تاندونوز دکورون
- تاندونیت کشکک
- مشکلات روتاتور کاف
- آرنج تنیس بازان
شرایط عضلانی
- بیماری شارکو ماری توث
- میوپاتی‌ها
- میاستنی گراویس
- پلی میوزیت
- رابدومیولیز
تفاوت بین متخصص روماتولوژی و ارتوپد چیست؟
متخصصین ارتوپد و روماتولوژیست در شرایطی که مفاصل، استخوان‌ها، ماهیچه‌ها، رباط‌ها و تاندون‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهند، تخصص دارند. آنها بسیاری از شرایط مشابه از جمله درد مفاصل و تاندونیت را درمان می‌کنند. اما چند تفاوت بین این تخصص‌های پزشکی وجود دارند. روماتولوژیست‌ها هنگام جستجوی علت علائم بیماری، کل سیستم در بدن را در نظر می‌گیرند.
متخصص ارتوپد بر آسیب‌ها، بیماری‌های مادرزادی و فرسودگی (شرایط دژنراتیو) تمرکز می‌کند. همچنین متخصص ارتوپد جراحی انجام می‌دهد اما روماتولوژیست جراحی نمی‌کند. در حالی که روماتولوژیست‌ها و ارتوپدیست‌ها به تشخیص و درمان بیماری‌های اسکلتی عضلانی کمک می‌کنند، روماتولوژیست‌ها آموزش‌های تخصصی در زمینه بیماری‌های اسکلتی عضلانی با علت التهابی و خود ایمنی دارند.
روماتولوژیست‌ها چه نوع آموزش‌های پزشکی را می‌گذرانند؟
پس از یک برنامه درسی چهار ساله دانشکده پزشکی، پزشکان یک رویکرد جامع را یاد می‌گیرند که ذهن، بدن و روح یک فرد را در نظر می‌گیرد. پس از دانشکده پزشکی، پزشکان یک دوره رزیدنتی سه ساله را با تمرکز بر پزشکی داخلی (پزشکی بزرگسالان) یا اطفال (کودکان و بزرگسالان جوان) تکمیل می‌کنند. پزشکان در طول دوره رزیدنتی خود تجربه مدیریت طیف وسیعی از بیماری‌ها را به دست می‌آورند.
پزشکان برای فوق تخصصی شدن باید معاینه داخلی یا هیئت اطفال را بگذرانند. پزشکان برای تبدیل شدن به یک روماتولوژیست باید یک فلوشیپ دو تا سه ساله اضافی (آموزش فوق تخصصی) را بگذرانند. این دوره آموزش‌های ویژه‌ای را در مورد بیماری‌های اسکلتی عضلانی، خودایمنی و التهابی ارائه می‌دهد. روماتولوژیست‌ها می‌توانند سپس شماره نظام مهندسی دریافت کرده و کار خود را شروع کنند.
چگونه برای قرار ملاقات با روماتولوژیست آماده شوم؟
اگر بیمار جدید هستید، ممکن است چند هفته طول بکشد تا بتوانید یک قرار ملاقات بگیرید. در این مدت، مراحلی وجود دارند که می‌توانید برای آماده سازی انجام دهید:
- سازماندهی سوابق خود: روماتولوژیست می‌خواهد یادداشت‌های پزشکان قبلی را ببیند. دریافت کپی از نتایج آزمایشات آزمایشگاهی و تصویربرداری نیز مفید است.
- مستند سازی سابقه پزشکی: این شامل داروهایی است که برای سایر مسائل پزشکی مصرف می‌کنید. همچنین باید به هر ویتامین یا مکملی که مصرف می‌کنید توجه داشته باشید.
- نگه داشتن یک دفترچه علائم: ممکن است علائم مختلفی را تجربه کنید و این‌ها می‌توانند به سرعت تغییر کنند یا بیایند و بروند. نوشتن علائم و تعداد دفعات تجربه آنها به شما کمک می‌کند تا تمام جزئیات را به خاطر بسپارید.
هنگام مراجعه به متخصص روماتولوژی چه انتظاری باید داشته باشم؟
قرار ملاقات‌ها اغلب شامل صحبت در مورد علائم، سابقه پزشکی شخصی و خانوادگی و شیوه زندگی هستند. قرار ملاقات معمول با روماتولوژیست بسته به شرایط یا شکایتی که به درمان آنها کمک می‌کند متفاوت است. یک جلسه ویزیت ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- بررسی سوابق پزشکی و خانوادگی فرد و همچنین نتایج هر آزمایش قبلی یا کار آزمایشگاهی
- انجام یک معاینه فیزیکی برای یافتن علائم التهاب سیستمیک
- ارزیابی وضعیت بدن، حرکت و انعطاف پذیری
- معاینه مفاصل، ماهیچه‌ها یا استخوان‌های خاصی که احساس تورم، سفت شدن یا درد دارند.
- دستور آزمایش خون یا سایر آزمایش‌های آزمایشگاهی مانند عکس برداری با اشعه ایکس یا اسکن MRI برای ارائه تشخیص بالینی
- ارائه توصیه‌های درمانی یا انتظار برای بررسی کار آزمایشگاه قبل از توصیه داروها یا فیزیوتراپی
- ارائه یک چشم انداز بالینی، برنامه‌های مراقبت و اهداف کوتاه مدت و بلند مدت
- توصیه نکات خود مدیریتی و تمرینات خانگی
روماتولوژیست‌ها نیز یک معاینه فیزیکی کامل انجام می‌دهند. ارزیابی شما ممکن است شامل یک یا چند آزمایش تشخیصی زیر باشد:
- بیوپسی برای آزمایش بافت برای علائم بیماری خودایمنی
- آزمایش خون برای بررسی عملکرد کبد یا کلیه
- تست تراکم استخوان (اسکن DEXA)
- سی تی اسکن، ام آر آی یا سونوگرافی برای مشاهده اندام‌ها و ساختارها
- اشعه ایکس قفسه سینه برای ارزیابی مشکلات ریه
- آزمایشات قلب مانند الکتروکاردیوگرام
- الکترومیوگرافی که عملکرد عصب و عضله را اندازه گیری می‌کند.
- آندوسکوپی برای ارزیابی علائم گوارشی
چه زمانی به دکتر روماتولوژی مراجعه کنیم؟
بسیاری از افراد گهگاه درد مفاصل و عضلانی را تجربه می‌کنند. با این حال، افرادی که متوجه درد یا سفتی می‌شوند که در عرض چند هفته بهبود نمی‌یابد، ممکن است بخواهند به پزشک مراقبت‌های اولیه خود مراجعه کنند. یک پزشک مراقبت‌های اولیه علائم فرد را ارزیابی می‌کند و تصمیم می‌گیرد که آیا آنها را برای معاینه بیشتر به یک روماتولوژیست ارجاع دهد یا خیر. او برحسب شرایط زیر بیمار را به دکتر روماتولوژی ارجاع می‌دهد:
- آنها تشخیص داده‌اند یا مشکوک هستند که یک فرد یک بیماری التهابی سیستمیک دارد و آنها نظر دوم را می‌خواهند.
- فرد دارای علائم روماتیسم و سابقه خانوادگی بیماری روماتیسمی است.
- علائم فرد پس از درمان بهبود می‌یابند، اما در صورت قطع مصرف دارو برمی‌گردند.
- علائم فرد به درمان پاسخ نمی دهند یا در طول زمان بدتر می‌شوند.
- فرد دچار عوارض غیرمنتظره ای مانند تب غیر قابل توضیح، بثورات پوستی یا خستگی می‌شود.
- فرد دارای نتایج آزمایشات آزمایشگاهی غیرعادی است.
برنامه درمانی دکتر روماتولوژی چگونه است؟
روش‌های زیادی برای درمان بیماری‌های روماتیسمی وجود دارند. روماتولوژیست‌ها یک برنامه مراقبت شخصی ایجاد می‌کنند که ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- کورتیکواستروئیدها
- داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی
- کار درمانی
- تزریقات مفصلی
- داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs)
- فیزیوتراپی
- ارجاع به جراح ارتوپد برای ارزیابی، ترمیم یا جایگزینی مفاصل بیمار
- آتل بندی
برنامه درمانی شما ممکن است شامل آزمایش و نظارت دوره‌ای نیز باشد. بسیاری از شرایط التهابی ممکن است در طول زمان پیشرفت کنند که این نیاز به ارزیابی مجدد برنامه درمانی شما دارد. روماتولوژیست‌ها سعی می‌کنند با مراجعه منظم جلوی این تغییرات را بگیرند
کلام آخر
دکتر یا متخصص روماتولوژی طیف وسیعی از بیماری‌ها را درمان می‌کند. این بیماری‌ها می‌توانند مادام العمر و پیچیده باشند. تشخیص بسیاری از آنها دشوار است و برخی منجر به آسیب دائمی مفصل می‌شوند. به همین دلیل مراجعه به روماتولوژیست مهم است. متخصص روماتولوژی معاینات کاملی را برای مشخص کردن علت دقیق علائمتان انجام می‌دهد. روماتولوژیست شما یک برنامه مراقبت شخصی ایجاد خواهد کرد. آنها همچنین ممکن است نظارت را برای حفظ تغییراتی که ممکن است نشان دهنده نیاز به درمان‌های اضافی باشد، توصیه می‌کنند. برای تشخیص و درمان موثر بیماری خود به نزد «دکتر الویس مرادخان» مراجعه کنید.
