رژیم غذایی مناسب بیماران آرتریت روماتوئید
تحقیقات نشان می‌دهند که آنچه می‌خورید می‌تواند بر علائم آرتریت روماتوئید (RA) تأثیر بگذارد. توصیه‌های پزشکان روماتولوژی در مورد انتخاب غذاهای ضدالتهابی بیشتر بر این موضوع متمرکز هستند که بیماران مبتلا به آرتریت روماتوئید باید رژیم غذایی مناسبی را در پیش بگیرند. یک مثال خوب از این شیوه غذا خوردن، رژیم مدیترانه‌ای است که سرشار از سبزیجات، ماهی و چربی‌های سالمی مانند گردو و زیتون است. درهرصورت، ما در این مقاله به رژیم غذایی مناسب بیماران آرتریت روماتوئید اشاره می‌کنیم.
ماهی چرب (Fatty Fish)
ماهی‌های آب سرد سرشار از اسیدهای چرب امگا 3 هستند و منبع عالی پروتئین می‌باشند. برخلاف گوشت قرمز، انتخاب ماهی برای منبع پروتئین به کاهش مصرف چربی‌های اشباع‌شده کمک می‌کند. برای افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید که در معرض خطر بیشتری برای بیماری‌های قلبی عروقی هستند، ماهی یک انتخاب عالی است.
نمونه‌هایی از ماهی‌های مفید برای رژیم غذایی مناسب بیماران آرتریت روماتوئید عبارت‌اند از:
- شاه‌ماهی
- ماهی سالمون
- ساردین
- ماهی تن
ماهی‌های کبابی شده یا بخارپز را به‌جای ماهی سرخ‌شده انتخاب کنید تا بیشترین میزان ارزش غذایی را داشته باشند. از روغن سرخ‌کردنی و آرد سفید در پخت ماهی خودداری کنید زیرا التهابی هستند.
جایگزین‌های گیاهی برای ماهی
اگر غذای دریایی نمی‌خورید، دانه‌های چیا و دانه‌های کتان آسیاب شده برای دریافت اسیدهای چرب امگا 3 فوق‌العاده هستند. توفو یک پروتئین کامل است که برای سلامت قلب مفید است و عاری از هرگونه چربی اشباع است.
میوه‌ها و سبزیجات (Fruits and Vegetables)
میوه‌ها و سبزیجات بخشی مغذی از هر برنامه غذایی هستند و رژیم غذایی مناسب برای آرتریت روماتوئید نیز از این قاعده مستثنا نیست. انتخاب انواع میوه‌ها و سبزیجات، آنتی‌اکسیدان‌ها و فیبرها را برای بدن شما فراهم می‌کنند. شیرینی طبیعی موجود در میوه‌ها، جایگزینی سالم برای دسرها با قند بالا است و سبزیجات تازه نیز می‌توانند به‌عنوان بخش اساسی بشقاب غذای شما در هر وعده باشند.
در زیر روش‌های کاربردی برای افزودن میوه و سبزیجات به رژیم غذایی مناسب بیماران آرتریت روماتوئید آورده شده‌اند:
- یک سالاد سبزیجات درست کنید و در کنار غذای اصلی میل بفرمائید.
- یک تکه میوه را برای میان وعده انتخاب کنید.
- با فلفل، پیاز، گوجه‌فرنگی و اسفناج یک غذای خوشمزه تهیه کنید.
- به‌جای پیتزای پپرونی، پیتزای سبزیجات را انتخاب کنید.
- برای دسر، توت‌فرنگی‌های شکلاتی یا مقداری از پرتقال را انتخاب کنید.
- مقداری کلم پیچ، مقداری از فلفل دلمه‌ای یا کلم بروکلی را با مقداری روغن‌زیتون، نمک و فلفل تفت دهید.
- سبزیجات خردشده را تفت دهید و با تخم دروعده صبحانه میل کنید.
- یک اسموتی خوشمزه را با استفاده از سبزیجات یخ‌زده و میوه‌های موردعلاقه خود تهیه کنید.
نکته: پلی فنول که یک ترکیب گیاهی مفید در میوه‌ها و سبزیجات است به کاهش سطح پروتئین واکنشی C (CRP) که نشانگر شناخته‌شده التهاب است، کمک می‌کند.
غلات کامل (Whole Grains)
غلات کامل راهی عالی برای دریافت فیبر بیشتر در رژیم غذایی بیماران مبتلا به آرتریت روماتوئید هستند و به بدن انرژی لازم برای انجام فعالیت روزانه را می‌دهد. افراد می‌توانند یک‌چهارم بشقاب خود را با غلات کامل مانند بلغور گندم و بلغور جو دوسر پر کنند.
آرد سبوس‌دار، نان سنگک و برنج قهوه‌ای نیز جزء غلات کامل محسوب می‌شوند؛ اما کیک‌ها، نان‌های سفید، باگت، برنج سفید و آرد سفید غلات تصفیه شده‌اند. غلات تصفیه دارای قند و مواد نگهدارنده هستند که ممکن است باعث شعله‌ور شدن علائم بیماری آرتریت روماتوئید شوند.
پاپ کورن یک میان وعده سالم با غلات کامل است، به‌خصوص اگر با کره یا نمک درست نشده باشد. سعی کنید خودتان پاپ کورن را روی اجاق‌گاز درست کرده و آن را با ادویه‌جات موردعلاقه خود مانند پودر سیر، پنیر پارمزان و فلفل سیاه مزه‌دار کنید.
اگر به گلوتن حساس هستید، غلات مناسب را انتخاب کنید. برنج قهوه‌ای بدون گلوتن است می‌توان از آن برای تهیه وعده‌های غذایی اصلی و جانبی مانند سوپ استفاده کرد. پس مهم است که غذاهای حاوی گلوتن را در رژیم غذایی خود خارج کنید.
حبوبات (Legumes)
لوبیا، نخودفرنگی و عدس سرشار از فیبر، پروتئین و نشاسته هستند. بیماری آرتریت روماتوئید ممکن است باعث تحلیل عضلات بیمار شود، بنابراین مصرف انواع غذاهای پروتئینی گیاهی ضروری است. حبوبات یک گروه غذایی کامل هستند که به‌راحتی می‌توان آن‌ها را با انواع غذاهای مختلف ترکیب کرد.
یک کاسه گرم عدسی می‌تواند یک غذای کامل برای یک بعد ظهر سرد پاییزی باشد. برخی از انواع نخود را به‌عنوان یک میان وعده در تابه تفت دهید یا از آن‌ها به شکل پوره شده در هموس (اردو لبنانی) لذت ببرید. روش‌های زیادی وجود دارند که می‌توانید از آن‌ها برای تهیه انواع و اقسام غذای با حبوبات تازه استفاده کنید.
کنسرو لوبیا سدیم بالایی دارد و بهتر است از رژیم غذایی خود آن را خارج کنید. از حبوبات کنسروی و فراوری‌شده اجتناب کنید. نخودفرنگی و حبوبات منجمد معمولاً فاقد سدیم هستند اما برای اطمینان بیشتر برچسب روی مواد غذایی را بخوانید تا فاقد مواد التهاب‌آور باشند.
نکته: ترکیب حبوبات با زردچوبه یک ترکیب ضدالتهابی طبیعی به نام کورکومین فراهم می‌کند. چندین مطالعه فواید مصرف زردچوبه برای کاهش علائم آرتریت را نشان می‌دهند.
آجیل (Nuts)
آجیل به دلایل مختلفی برای افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید مفید است. آجیل‌ها سرشار از اسیدهای چرب امگا 3 ضدالتهابی به همراه سایر چربی‌های غیراشباع هستند. انواع مختلف آجیل مجموعه‌ای از مواد معدنی و ویتامین‌ها از جمله منیزیم و ویتامین E را دارند که از سلامت قلب حمایت می‌کنند.
برای افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید و دیابت، آجیل به ثابت نگه داشتن قند خون کمک می‌کند و اثرات التهابی افزایش سطح گلوکز را کاهش می‌دهد. بیماران باید سعی کنند از آجیل در رژیم غذایی خود استفاده کنند اما از آجیل‌های تفت‌داده شده که دارای نمک و شکر اضافه هستند، خودداری کنند. اگرچه آجیل یک میان وعده سالم است اما کالری زیادی دارد.
روغن‌زیتون (Olive Oil)
روغن‌زیتون بخشی ضروری از رژیم مدیترانه‌ای است و می‌تواند برای افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید مفید باشد. برای پخت‌وپز، روغن‌زیتون معمولی مناسب است. اگر می‌خواهید سس سالاد سالم تهیه کنید، روغن‌زیتون فشرده سرد، سرشار از آنتی‌اکسیدان و طعمی معطر است.
اگرچه روغن‌زیتون به‌عنوان یک ماده غذایی فوق‌العاده شناخته می‌شود، به خاطر داشته باشید که هنوز منبع غنی چربی و کالری است. استفاده از روغن‌زیتون برای جایگزینی چربی‌های جامد در رژیم غذایی یک انتخاب عاقلانه است. یکی دیگر از راه‌های استفاده از مزایای روغن‌زیتون خوردن زیتون است. زیتون را به پیتزا، سالاد و پیش‌غذای خود اضافه کنید.
انواع رژیم غذایی مناسب بیماران آرتریت روماتوئید
رژیم مدیترانه‌ای (Mediterranean Diet)
انتخاب رژیم غذایی نزدیک به سبک مدیترانه‌ای می‌تواند به شما در دستیابی اسیدهای چرب کمک کند. مصرف بیشتر ماهی، آجیل، زیتون و روغن‌زیتون به‌جای گوشت، روغن ذرت و غذاهای فراوری‌شده به شما کمک می‌کنند تا تعادل بهتری از امگا 3 بیشتر و امگا 6 کمتر دریافت کنید.
برخی از رژیم‌های غذایی به‌طور طبیعی دارای غذاهای ضدالتهابی هستند. رژیم مدیترانه‌ای یک مثال عالی ازاین‌دست رژیم‌ها است. در این رژیم غذایی می‌توان غذاهای زیر را مصرف کرد:
- میوه‌ها و سبزیجات تازه
- ماهی
- آجیل و دانه‌ها
- لوبیا
- غلات کامل
- روغن‌زیتون
رژیم پالئو (Paleo Diet)
رژیم پالئو یا سرخپوشان از همان غذاهایی استفاده می‌کند که اجداد ما در عصر سنگ قدیمی مصر می‌کردند. این رژیم، مصرف برخی غذاها که التهاب را کاهش می‌دهند مانند میوه‌ها و سبزیجات را افزایش می‌دهد؛ اما این رژیم شامل مقدار زیادی گوشت قرمز است که ممکن است تأثیر معکوس ایجاد کند. قبل از امتحان این رژیم غذایی با پزشک خود مشورت کنید.
این رژیم غذایی توصیه می‌کند که مقدار زیادی غذاهای زیر آر نوش جان کنید:
- گوشت
- سبزیجات
- میوه‌ها
مانند برخی رژیم‌های دیگر، رژیم پالئو دارای پروتئین بالا و کربوهیدرات کم است. رژیم پالئو همچنین از موارد زیر اجتناب می‌کند:
- غلات کشت‌شده
- قندها
- لبنیات
- غذاهای فراوری‌شده
اما درحالی‌که رژیم پالئو فواید زیادی برای سلامتی دارد، مهم است که با پزشک خود در مورد این رژیم صحبت کنید. به‌طورکلی، داشتن یک رژیم غذایی مناسب بیماران آرتریت روماتوئید که متعادل و طبیعی باشد، می‌تواند استراتژی خوبی برای کاهش التهاب قلمداد شود.
کلام آخر
تغذیه سالم می‌تواند در مدیریت روماتیسم مفصلی کمک زیادی کند اما این تنها عامل مؤثر در این امر نیست! داروهای شما، سطح استرس، فعالیت بدنی و سلامت عمومی نیز بر احساس شما تأثیر می‌گذارند. با راهنمایی پزشک خود شیوه‌ای از زندگی را طراحی کنید که از سلامت و رفاه شما حمایت کند. در کنار موارد دیگر درمانی باید به رژیم غذایی مناسب بیماران آرتریت روماتوئید پایبند باشید تا اثرات مفید آن را در زندگی خود ببینید.
