رژیم غذایی مناسب بیماران نقرس
نقرس نوعی از آرتریت و یک بیماری التهابی مفاصل است. تخمین زده می‌شود که این بیماری 8.3 میلیون نفر را تحت تأثیر قرار می‌دهد. افراد مبتلا به نقرس حملات ناگهانی و شدید درد، تورم و التهاب مفاصل را تجربه می‌کنند. خوشبختانه نقرس را می‌توان با داروها، رژیم غذایی مناسب برای نقرس و تغییر سبک زندگی کنترل کرد. این مقاله بهترین رژیم غذایی برای نقرس و اینکه از چه غذاهایی باید اجتناب کرد را با پشتوانه تحقیقاتی بررسی می‌کند.
نقرس چیست؟
نقرس نوعی آرتریت است که با درد، تورم و التهاب ناگهانی مفاصل همراه است. تقریباً نیمی از موارد نقرس انگشتان شست پا را درگیر می‌کنند، درحالی‌که سایر موارد انگشتان دست، مچ دست، زانو و پاشنه پا را درگیر خواهند کرد. علائم یا حملات، زمانی رخ می‌دهند که اسید اوریک بیش‌ازحد در خون وجود داشته باشد. اسید اوریک یک ماده زائد است که توسط بدن هنگام هضم برخی غذاها ساخته می‌شود.
هنگامی‌که سطح اسید اوریک بالا باشد، کریستال‌های آن می‌توانند در مفاصل شما جمع شوند. این فرآیند باعث تورم، التهاب و درد شدیدی خواهد شد. حملات نقرس معمولاً در شب رخ می‌دهند و 3 تا 10 روز طول می‌کشند. اکثر افرادی که به این بیماری مبتلا هستند، این علائم را تجربه می‌کنند، زیرا بدن آن‌ها نمی‌تواند اسید اوریک اضافی را به‌طور مؤثر حذف کند. این به اسید اوریک اجازه می‌دهد تا در مفاصل جمع شده، متبلور شود و بنشیند. سایر مبتلایان به نقرس به دلیل ژنتیک یا رژیم غذایی خود اسید اوریک بیش‌ازحد تولید می‌کنند.
چگونه غذا بر نقرس تأثیر می‌گذارد؟
اگر مبتلا به نقرس هستید، برخی غذاها ممکن است با بالا بردن سطح اسید اوریک شما باعث حمله شوند. غذاهای محرک معمولاً سرشار از پورین هستند، پورین ماده‌ای است که به‌طور طبیعی در غذاها یافت می‌شود. هنگامی‌که پورین‌ها را هضم می‌کنید، بدن شما اسید اوریک را به‌عنوان یک ماده زائدی تولید می‌کند. این برای افراد سالم نگران‌کننده نیست، زیرا آن‌ها به‌طور مؤثر اسید اوریک اضافی را از بدن خود خارج می‌کنند.
بااین‌حال، افراد مبتلا به نقرس نمی‌توانند اسید اوریک اضافی را به‌طور مؤثر حذف کنند؛ بنابراین، یک رژیم غذایی با پورین بالا ممکن است اجازه دهد اسید اوریک تجمع پیدا کرده و باعث حمله نقرس شود. خوشبختانه، تحقیقات نشان می‌دهند که محدود کردن غذاهای با پورین بالا و مصرف داروهای مناسب، می‌تواند از حملات نقرس جلوگیری کند.
غذاهایی که معمولاً باعث حملات نقرس می‌شوند، شامل گوشت اندام، گوشت قرمز، غذاهای دریایی، الکل و آبجو هستند. این غذاها حاوی مقدار متوسط تا زیاد پورین هستند. بااین‌حال، یک استثنا برای این قاعده وجود دارد. تحقیقات نشان می‌دهند که سبزیجات با پورین بالا باعث حملات نقرس نمی‌شوند و جالب اینجاست که فروکتوز و نوشیدنی‌های شیرین شده با قند، می‌توانند خطر حملات نقرس را افزایش دهند، حتی اگر غنی از پورین نباشند. در عوض، ممکن است با تسریع چندین فرآیند سلولی، سطح اسید اوریک را افزایش دهند.
به‌عنوان‌مثال، یک مطالعه شامل بیش از 125 هزار شرکت‌کننده، نشان داد افرادی که بیشترین فروکتوز را مصرف می‌کنند، 62 درصد بیشتر در معرض خطر ابتلا به نقرس هستند. از سوی دیگر، تحقیقات نشان می‌دهند که محصولات لبنی کم‌چرب، محصولات سویا و مکمل‌های ویتامین C ممکن است با کاهش سطح اسید اوریک خون، از حملات نقرس جلوگیری کنند. به نظر نمی‌رسد لبنیات پرچرب و نیم چرب بر سطح اسید اوریک تأثیر بگذارند.
از مصرف چه غذاهایی باید اجتناب کرد؟
اگر مستعد حملات ناگهانی نقرس هستید، از مصرف غذاهای پر از پورین اجتناب کنید. این‌ها غذاهایی هستند که حاوی بیش از 200 میلی‌گرم پورین در هر 3.5 اونس (100 گرم) می‌باشند. همچنین باید از غذاهای با فروکتوز بالا و همچنین غذاهای با پورین متوسط که حاوی 150 تا 200 میلی‌گرم پورین در هر 3.5 اونس هستند نیز اجتناب بورزید. این‌ها ممکن است باعث حمله نقرس شوند.
در زیر چند غذای اصلی با پورین بالا، غذاهای با پورین متوسط و غذاهای با فروکتوز بالا وجود دارند که باید از آن‌ها اجتناب کنید:
- گوشت‌ها: گوساله، گوسفند و غیره
- ماهی: شاه‌ماهی، قزل‌آلا، ماهی خال‌مخالی، ماهی تن، ساردین، آنچوی، شاه‌ماهی
- نوشیدنی‌ها: به‌خصوص آب‌میوه‌ها و نوشابه‌های شیرین اضافه
- قندها: عسل، شهد آگاو و شربت ذرت با فروکتوز بالا
- مخمرها: مخمر تغذیه‌ای، مخمر آبجو و سایر مکمل‌های مخمر
علاوه بر این، از کربوهیدرات‌های تصفیه‌شده مانند نان سفید، کیک و کلوچه باید اجتناب شود. اگرچه نان‌ها پورین یا فروکتوز زیادی ندارند اما مواد مغذی کمی داشته و ممکن است سطح اسید اوریک شما را افزایش دهند.
چه غذاهایی برای نقرس مفید هستند
اگرچه یک رژیم غذایی دوستدار نقرس بسیاری از غذاها را حذف می‌کند اما هنوز هم غذاهای کم پورین زیادی وجود دارند که می‌توانید از خوردن آن‌ها لذت ببرید. غذاها زمانی کم پورین در نظر گرفته می‌شوند که کمتر از 100 میلی‌گرم پورین در هر 3.5 اونس (100 گرم) داشته باشند.
در زیر برخی از غذاهای کم پورین که به‌طورکلی برای افراد مبتلا به نقرس بی‌خطر هستند، آورده شده‌اند:
- میوه‌ها: همه میوه‌ها به‌طورکلی برای نقرس مفید هستند. گیلاس حتی ممکن است کمک‌کننده باشد.
- با کاهش سطح اسید اوریک و کاهش التهاب از حملات جلوگیری کنید.
- سبزیجات: همه سبزیجات خوب هستند، از جمله سیب‌زمینی، نخودفرنگی، قارچ،
- بادمجان و سبزیجات با برگ سبز تیره
- حبوبات: همه حبوبات از جمله عدس، لوبیا، سویا و توفو خوب هستند.
- آجیل: تمام مغزها و دانه‌ها
- غلات: شامل جو، برنج قهوه‌ای و جو هستند.
- لبنیات: همه لبنیات بی‌خطر هستند اما لبنیات کم‌چرب مفیدتر هستند.
- تخم‌مرغ
- نوشیدنی‌ها: قهوه، چای و چای سبز
- گیاهان برگ سبز و صیفی‌جات
- روغن‌ها: از جمله روغن‌های کانولا، نارگیل، زیتون و کتان
غذاهایی که می‌توانید در حد اعتدال مصرف کنید
جدا از گوشت و ماهی، بیشتر گوشت‌ها را می‌توان در حد اعتدال مصرف کرد. شما باید خود را به 4 تا 6 اونس (115 تا 170 گرم) از این مقدار چند بار در هفته محدود کنید. آن‌ها حاوی مقدار متوسطی پورین هستند که 100 تا 200 میلی‌گرم در هر 100 گرم در نظر گرفته می‌شوند؛ بنابراین، خوردن بیش‌ازحدشان ممکن است باعث حمله نقرس شود.
- گوشت: شامل مرغ، گوشت گاو، خوک و بره است.
- ماهی: ماهی‌های تازه یا کنسرو ماهی قزل‌آلا به‌طورکلی حاوی سطوح پایین‌تری پورین نسبت به سایرین است.
- خلاصه: غذاهایی که باید با نقرس بخورید شامل تمام میوه‌ها و سبزیجات، غلات کامل، لبنیات کم‌چرب، تخم‌مرغ و بیشتر نوشیدنی‌ها هستند. مصرف گوشت‌های غیر ارگانیک و ماهی مانند سالمون را در وعده‌های غذایی محدود کنید. 6 تا 4 اونس (115 تا 170 گرم) چند بار در هفته.
منوی مناسب برای نقرس برای یک هفته
خوردن یک رژیم غذایی دوستدار نقرس به شما کمک می‌کند تا درد و تورم را کاهش دهید و درعین‌حال از حملات بعدی جلوگیری کنید. در زیر یک نمونه منوی مناسب برای نقرس برای یک هفته آورده شده است:
شنبه
- صبحانه: فریتاتا با قارچ و کدو سبز
- ناهار: باقیمانده توفو سرخ‌شده و برنج قهوه‌ای
- شام: برگر مرغ خانگی با سالاد تازه
یکشنبه
- صبحانه: املت دو تخم‌مرغی با اسفناج و قارچ
- ناهار: نخود و سبزیجات تازه در بسته‌بندی گندم کامل
- شام: تاکو تخم‌مرغ همزده، تخم‌مرغ همزده با اسفناج و فلفل دلمه‌ای روی تورتیلاهای گندم کامل
دوشنبه
- صبحانه: جو با ماست یونانی و 4/1 فنجان (حدود 31 گرم) انواع توت‌ها
- ناهار: سالاد کینوا با تخم‌مرغ آب پز و سبزیجات تازه
- شام: ماکارونی سبوس‌دار با مرغ سوخاری، اسفناج، فلفل دلمه‌ای و پنیر فتا کم‌چرب
سه‌شنبه
- صبحانه: اسموتی با 2/1 فنجان (74 گرم) زغال‌اخته، 2/1 فنجان (15 گرم) اسفناج، 4/1 فنجان (59 میلی‌لیتر) ماست یونانی و 4/1 فنجان (59 میلی‌لیتر) شیر کم‌چرب.
- ناهار: ساندویچ غلات کامل با تخم‌مرغ و سالاد
- شام: مرغ و سبزیجات سرخ‌شده با برنج قهوه‌ای
چهارشنبه
- صبحانه: جو اوونایت، 3/1 فنجان (27 گرم) جو دو سر نورد شده، 4/1 فنجان (59 میلی‌لیتر) ماست یونانی، 3/1 فنجان (79 میلی‌لیتر) شیر کم‌چرب، 1 قاشق غذاخوری (14 گرم) دانه چیا، 4/1 فنجان (حدود 31 گرم) توت و 4/1 قاشق چای‌خوری (1.2 میلی‌لیتر) عصاره وانیل بگذارید یک شب خیس بخورد.
- ناهار: نخود و سبزیجات تازه در بسته‌بندی گندم کامل
- شام: ماهی قزل‌آلا پخته‌شده با گیاهان با مارچوبه و گوجه‌فرنگی گیلاسی
پنج‌شنبه
- صبحانه: اوورنایت پودینگ دانه چیا، 2 قاشق غذاخوری (28 گرم) دانه چیا، 1 فنجان
(240 میلی‌لیتر) ماست یونانی و 2/1 قاشق چای‌خوری (2.5 میلی‌لیتر) عصاره وانیل با تکه‌های میوه انتخابی.
- ناهار: باقیمانده ماهی سالمون با سالاد
- شام: کینوا، اسفناج، بادمجان و سالاد فتا
جمعه
- صبحانه: نان تست فرانسوی با توت‌فرنگی
- ناهار: ساندویچ غلات کامل با تخم‌مرغ آب پز و سالاد
- شام: توفو و سبزیجات سرخ‌شده با برنج قهوه‌ای
سبک زندگی برای بیماری نقرس
جدای از رژیم غذایی مناسب بیماران نقرس، چندین تغییر در شیوه زندگی نیز وجود دارند که می‌توانند به شما در کاهش خطر ابتلا به نقرس و حملات نقرس کمک کنند.
1- کاهش وزن
اگر مبتلا به نقرس هستید، حمل وزن اضافی می‌تواند خطر حملات نقرس را افزایش دهد. این مهم به این دلیل است که اضافه‌وزن می‌تواند شما را نسبت به انسولین مقاوم کند. در این موارد، بدن نمی‌تواند به‌درستی از انسولین برای حذف قند از خون استفاده کند. مقاومت به انسولین همچنین باعث افزایش سطح اسید اوریک می‌شود.
تحقیقات نشان می‌دهند که کاهش وزن می‌تواند به کاهش مقاومت به انسولین و کاهش سطح اسید اوریک کمک کند. گفته می‌شود، از گرفتن رژیم‌های غیرمجاز اجتناب کنید، یعنی سعی کرده با کم خوری خیلی سریع وزن کم کنید. تحقیقات نشان می‌دهند که کاهش وزن سریع می‌تواند خطر حملات نقرس را افزایش دهد.
2- ورزش کردن
ورزش منظم راه دیگری برای جلوگیری از حملات نقرس است. ورزش نه تنها می‌تواند به شما در حفظ وزن سالم کمک کند بلکه می‌تواند سطح اسید اوریک را نیز پایین نگه دارد. یک مطالعه روی 228 مرد نشان داد، کسانی که روزانه بیش از 8 کیلومتر می‌دوند، 50 درصد کمتر در معرض خطر ابتلا به نقرس هستند. این مهم نیز تا حدی به دلیل حمل وزن کمتر است.
3- هیدراته ماندن
هیدراته ماندن می‌تواند به کاهش خطر حملات نقرس کمک کند. به این دلیل که مصرف آب کافی به بدن کمک کرده تا اسید اوریک اضافی را از خون و از طریق ادرار خارج کند. اگر زیاد ورزش می‌کنید، هیدراته ماندن از اهمیت بیشتری برخوردار است زیرا مقدار زیادی آب از طریق تعریق از دست بدهید.
4- حدود کردن مصرف الکل
الکل یک محرک رایج برای حملات نقرس است. بدین دلیل که بدن ممکن است حذف الکل را به حذف اسید اوریک اولویت دهد و اجازه دهد اسید اوریک جمع شود و کریستال‌ها را تشکیل دهد. یک مطالعه شامل 724 نفر نشان می‌دهد که نوشیدن شراب، آبجو یا مشروبات الکلی خطر حملات نقرس را افزایش می‌دهند. یک تا دو نوشیدنی در روز خطر را 36 درصد افزایش داده و دو تا چهار نوشیدنی در روز آن را 51 درصد افزایش می‌دهد.
5- مصرف مکمل ویتامین C
تحقیقات نشان می‌دهند که مکمل‌های ویتامین C ممکن است با کاهش سطح اسید اوریک از حملات نقرس جلوگیری کند. به نظر می‌رسد که ویتامین C این کار را با کمک به کلیه‌ها برای حذف بیشتر اسید اوریک در ادرار انجام می‌دهد. بااین‌حال، یک مطالعه نشان می‌دهد که مکمل‌های ویتامین C هیچ تاثیری بر نقرس ندارند. تحقیقات در مورد مکمل‌های ویتامین C برای نقرس جدید هستند، بنابراین قبل از نتیجه‌گیری قوی به مطالعات بیشتری نیاز است.
کلام آخر
نقرس نوعی آرتریت است که با درد، تورم و التهاب ناگهانی مفاصل همراه است. خوشبختانه، یک رژیم غذایی دوستدار نقرس می‌تواند به تسکین علائم آن کمک کند. غذاها و نوشیدنی‌هایی که اغلب باعث حملات نقرس می‌شوند شامل گوشت، برخی از انواع ماهی، آب‌میوه، نوشابه‌های شیرین و الکل هستند. از سوی دیگر، میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل، محصولات سویا و محصولات لبنی کم‌چرب نیز ممکن است با کاهش سطح اسید اوریک از حملات نقرس جلوگیری کنند. چند تغییر دیگر در شیوه زندگی که می‌تواند به پیشگیری از حملات نقرس کمک کنند که شامل حفظ وزن سالم، ورزش، هیدراته ماندن، نوشیدن کمتر الکل و احتمالاً مصرف مکمل‌های ویتامین C هستند.
بسیار عالی بود ممنون از اینکه به هموطنان خود احترام گذاشته و درجهت ارتقاء دانش علمی و پزشکی در سطح جامعه قدم مثبتی برداشته اید