ضرورت انجام سنجش تراکم استخوان برای افراد بالای ۶۵ سال
استخوان‌ها از بافت‌های زنده‌ای تشکیل شده‌اند که به‌طور مداوم در حال حل شدن و جایگزینی هستند؛ اما زمانی که استخوان مواد معدنی مانند کلسیم را سریع‌تر از دست می‌دهد، در این شرایط پوکی استخوان رخ می‌دهد. در این صورت استخوان‌ها تراکم یا جرم خود را از دست می‌دهند که این مهم باعث ضعیف شدن و احتمال شکستن آن‌ها می‌شود.
هنگامی‌که استخوان ضعیف و شکننده شده، هر حرکت خطرناک جزئی می‌تواند باعث شکسته شدن استخوان‌ها شود. خوشبختانه، راهی برای انجام سنجش تراکم استخوان برای افراد بالای 65 سال وجود دارد. ما در این بررسی در مورد سنجش تراکم استخوان و ضرورت انجام آن برای اشخاص کهن‌سال صحبت می‌کنیم.
تست تراکم استخوان چیست و چگونه انجام می‌شود؟
تست تراکم استخوان، نوع خاصی از اشعه ایکس با تابش کم است که به آن اسکن DEXA (جذب سنجی اشعه ایکس با انرژی دوگانه) یا DXA گفته می‌شود که تراکم مواد معدنی استخوان را اندازه‌گیری می‌کند. این تست یک روش ساده، سریع و غیرتهاجمی برای تشخیص پوکی استخوان است. پوکی استخوان علت اصلی شکستگی‌های خطرناک و دردناک است. آزمایش روتین تراکم استخوان برای زنان در سن 65 سالگی توصیه می‌شود. سنجش تراکم استخوان نیازی به آمادگی ندارد و فقط حدود 10 تا 30 دقیقه طول می‌کشد. نتایج آزمون DXA در دو دسته T-score و Z-score گزارش شده‌اند.
T-Score
امتیاز T تراکم استخوان، تراکم مواد معدنی استخوان شما را با یک بزرگ‌سال جوان سالم مقایسه می‌کند. برای مثال، مردان مسن‌تر سلامت استخوان‌هایشان را در برابر سلامت استخوان‌های مرد جوان سالم آزمایش می‌کنند. اگر امتیاز T از 1- یا بالاتر باشد، جای نگرانی نیست. اگر نمره T بین 1- و 2.5- باشد، شما مبتلا به استئوپنی هستید، اصطلاح دیگری برای تحلیل استخوان که می‌تواند منجر به مراحل اولیه پوکی استخوان شود. T-score 2.5- یا کمتر نشان‌دهنده یک مورد ثابت پوکی استخوان است.
Z-Score
امتیاز Z تراکم استخوان شما را با میانگین تراکم استخوان افراد هم سن و جنس و قومیت شما مقایسه می‌کند. این سیستم امتیازدهی، برای کودکان، زنان قبل از یائسگی و مردان زیر 50 سال استفاده می‌شود. اگر اندازه‌گیری کمتر یا بالاتر از میانگین داشته باشید، پزشک ممکن است نظارت بیشتر بر سلامت و آزمایش تراکم استخوان در آینده و همچنین بررسی را توصیه کنند. برای دیدن اینکه آیا سایر شرایط پزشکی یا داروهای فعلی وجود دارند که ممکن است باعث کاهش بیشتر تراکم استخوان شوند.
چرا انجام سنجش تراکم استخوان برای افراد بالای 65 سال ضروری است؟
اندازه‌گیری تراکم استخوان، به پزشک اجازه می‌دهد تا ببیند که آیا بیمار پوکی استخوان دارد و ممکن است در معرض خطر شکستگی و رگ به رگ شدن خطرناک باشد یا خیر. همچنین می‌تواند سنجش مهمی باشد که این می‌تواند به هدایت درمان در آینده کمک کند، به‌ویژه زمانی که مسائل دیگری پیش می‌آیند.
آزمایش تراکم استخوان، راه پزشکان برای بررسی بهتر سلامت استخوان‌های بیمار باز می‌کند. اگر بیمار مبتلا به پوکی استخوان باشد می‌توانی فوراً به بررسی گزینه‌های درمانی برای کمک به جلوگیری از شکستگی پرداخت. هدف پزشک این است که بیماران را قبل از شکستگی استخوان به‌خوبی آزمایش کند.
چه کسانی باید سنجش تراکم استخوان را انجام دهند؟
چندین فاکتور خطر وجود دارند که باید هنگام تعیین اینکه آیا واجد شرایط عکس‌برداری با تراکم استخوان هستید یا خیر، آن‌ها را در نظر بگیرید. مواردی مانند داروها و مصرف زیاد الکل نیز می‌توانند خطر ابتلا به پوکی استخوان را افزایش دهند. در ادامه توصیه‌های رسمی انجمن بین‌المللی تراکم استخوان (ISCD) آورده شده‌اند.
نشانه‌های آزمایش تراکم مواد معدنی استخوان (BMD) عبارت‌اند از:
- زنان 65 ساله و بالاتر
- وزن کم بدن
- شکستگی قبلی
- استفاده از داروهای پرخطر
- مردان 70 ساله و بالاتر
- کهن‌سالان مبتلا به بیماری مرتبط با توده استخوانی کم مانند آرتریت روماتوئید
- بزرگ‌سالان با داروهای مرتبط با کاهش توده استخوانی یا از دست دادن استخوان مانند استروئیدهای خوراکی
چه زمانی باید سنجش تراکم استخوان انجام داد؟
بسته به مشخصات منحصربه‌فرد سلامتی شما و عوامل خطر، پزشک ممکن است آزمایش تراکم استخوان را پس از شکستگی استخوان، رسیدن به سن معین یا تجربه کاهش هورمون‌ها توصیه کند. درحالی‌که اکثر متخصصان پیشنهاد می‌کنند که زنان 65 سال و بالاتر باید غربالگری پوکی استخوان را انجام دهند اما مواقعی وجود دارند که زنان یا مردان جوان‌تر نیز باید آزمایش شوند.
مطالعات مربوط به سنجش تراکم استخوان برای افراد بالای 65 سال
استخوان‌های نازک‌تری داشتند، سریع‌تر به پوکی استخوان می‌رسند. چیز جدیدی که در مطالعات نشان داده شده است، تفاوت واضح بین گروه‌های کم‌خطر و پرخطر و سرعت ابتلای آن‌ها به پوکی استخوان بود. این زنان در سال‌های 1986 تا 1988 در مطالعه شکستگی‌های استئوپوروتیک ثبت‌نام کردند، زمانی که آن‌ها 65 سال یا بیشتر داشتند. آن‌ها حدود دو سال بعد، آزمایش تراکم استخوان را انجام دادند. پس از حذف برخی از زنان به دلایل مختلفی مانند داشتن پوکی استخوان از قبل یا سابقه شکستگی، تقریباً 5 هزار زن بسته به تراکم استخوانشان در یکی از چهار گروه قرار گرفتند. چهار گروه شامل مورد زیر بودند:
- تراکم طبیعی استخوان
- استئوپنی خفیف (شکل خفیف‌تر از دست دادن استخوان)
- استئوپنی متوسط
- استئوپنی پیشرفته
این زنان تا 15 سال تحت نظر بودند. آن‌ها دو تا پنج تست تکراری داشتند. محققان عوامل خطر اصلی مانند سن، وزن و سیگار کشیدن را در نظر گرفتند. محققان مدت زمانی که طول می‌کشد تا 10 درصد از زنان در هر گروه به پوکی استخوان پیشرفت کنند را تخمین زدند. آن‌ها به این نتیجه رسیدند که پوکی استخوان در موارد زیر ایجاد می‌شود:
- حدود 15 سال برای کسانی که دارای تراکم استخوان طبیعی یا استئوپنی خفیف هستند.
- حدود پنج سال برای کسانی که استئوپنی متوسط دارند.
- حدود یک سال برای کسانی که استئوپنی شدید دارند.
نتایج ممکن است به زنان و پزشکان آن‌ها کمک کند تا تصمیم بگیرند که چند بار سنجش تراکم آزمایش را باید انجام دهند و این یافته‌ها فقط برای زنان یائسه 67 ساله و بالاتر اعمال می‌شوند. این یافته‌ها نشان می‌دهند زنانی که این نسخه بسیار خفیف (استئوپنی) را دارند، دقیقاً زیر استخوان طبیعی، احتمالاً به مدت 15 سال به آزمایش تراکم استخوان نیاز نخواهند داشت.
یافته‌های مطالعه ممکن است به زنانی که دارای استرس تراکم استخوان طبیعی یا تقریباً طبیعی هستند کمک کنند. یافته‌ها نشان می‌دهند که پزشکان باید روی بیماران مبتلا به استئوپنی شدید تمرکز کنند. این بیماری در زنان شایع‌تر است، اما می‌تواند مردان را نیز درگیر کند. این مطالعه تنها چند هزار مورد است و برخی سوگیری‌های ذاتی در روش انجام مطالعه وجود دارند. زنان مبتلا به استئوپنی شدید، باید هر سال دوباره آزمایش شوند.
زنان مبتلا به استئوپنی متوسط، باید در هر دو سال دوباره آزمایش شوند؛ اما کسانی که تراکم طبیعی یا تقریباً نرمال دارند، باید آزمایش خود را هر پنج سال یک‌بار انجام دهند. به‌طورکلی، آزمایش تراکم استخوان، تنها چند دقیقه طول می‌کشد، هزینه بالایی ندارد و می‌تواند نتایج دقیقی را نشان دهد.
کلام آخر
پیری می‌تواند دردناک باشد؛ ستون فقرات، لگن و سایر استخوان‌ها در پیری توده استخوانی خود را از دست می‌دهد و مشکلات جسمی جدی ایجاد می‌کند. درحالی‌که مطمئناً تلاش آگاهانه برای کاهش خطر بیماری و احتیاط بیشتر در طول فعالیت‌های روزانه مفید هستند اما اطلاعات اضافی ارائه شده از سنجش تراکم استخوان می‌تواند به شما کمک کنند تا حد امکان سالم و ایمن بمانید. به‌طورکلی، هیچ آمادگی برای سنجش تراکم استخوان وجود ندارد؛ اما اگر بیمار هستید که مکمل‌های کلسیم مصرف می‌کنید، روماتولوژیست ممکن است به شما بگوید که 24 ساعت قبل از آزمایش استفاده از داروها را متوقف کنید.
