چه افرادی باید تست سنجش تراکم استخوان را انجام دهند؟

تست تراکم استخوان راهی برای اندازه گیری استحکام استخوان های شماست. این آزمایش که اسکن DEXA نام دارد، نوعی اشعه ایکس است. بسیاری از افراد هر چند سال یک بار آزمایش تراکم استخوان را انجام می دهند. دلیل اصلی انجام این آزمایش، یافتن و درمان کاهش شدید استخوان به نام پوکی استخوان و جلوگیری از شکستگی و ناتوانی است.

اکثر مردم هیچ از دست دادن استخوان یا کاهش خفیف استخوانی دارند (به نام استئوپنی). خطر شکستگی استخوان در آنها کم است بنابراین نیازی به آزمایش ندارند. آن‌ها باید به طور منظم ورزش کنند و مقدار زیادی کلسیم و ویتامین D دریافت کنند. این بهترین راه برای جلوگیری از تحلیل استخوان است. در ادامه به افرادی که نیاز به انجام تست سنجش تراکم استخوان دارند؛ اشاره می‌کنیم.

چه کسانی باید تست سنجش تراکم استخوان انجام دهند؟

آزمایش تراکم استخوان از دوز کم اشعه ایکس به روشی سریع و غیرتهاجمی برای اندازه گیری میزان کلسیم و سایر مواد معدنی در بخشی از استخوان، معمولاً باسن و ستون فقرات، استفاده می‌کند. با شناسایی کاهش تراکم مواد معدنی استخوان، ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی می‌تواند خطر شکستگی شما را تعیین کند و پیشرفت پوکی استخوان را تشخیص داده و نظارت کند. اکثر افراد جوان و سالم نیازی به آزمایش تراکم استخوان ندارند. اما با افزایش سن، خطر ابتلا به پوکی استخوان در شما افزایش می‌یابد زیرا با افزایش سن، تراکم استخوان کاهش می‌یابد. این امر به ویژه در زنان صادق است.

اگر شما یک زن 65 ساله یا بالاتر هستید، آزمایش تراکم استخوان توصیه می‌شود، تکرار آزمایش معمولاً دو سال پس از آزمایش اولیه انجام می‌شود، اگرچه این فاصله ممکن است بسته به درمان‌های انجام شده تغییر کند. برای زنان زیر 65 سال، آزمایش‌های تراکم استخوان ممکن است بر اساس عوامل خطر پوکی استخوان، مانند سابقه خانوادگی این بیماری یا سابقه شکستگی توصیه شوند. برای مردان بدون شکستگی، پاسخ کاملاً واضح نیست. کارگروه خدمات پیشگیرانه ایالات متحده آزمایش روتین تراکم استخوان را برای مردان توصیه نمی‌کند.

از آنجایی که مردان توده استخوانی بالاتری دارند و نسبت به زنان آهسته‌تر استخوان خود را از دست می‌دهند، در خطر کمتری برای شکستگی قرار دارند. با این حال، از هر 4 مرد بالای 50 سال، 1 نفر به دلیل پوکی استخوان می‌شکند. گروه‌هایی مانند بنیاد ملی پوکی استخوان هنوز آزمایش را برای مردان 70 سال و بالاتر توصیه می‌کنند. مردان 50 تا 69 ساله نیز در صورت داشتن فاکتورهای خطر برای پوکی استخوان ممکن است آزمایش انجام دهند. افراد بالای 50 سال که استخوان شکسته دارند و افرادی که چهار سانتی‌متر قد یا بیشتر از دست داده‌اند نیز ممکن است برای غربالگری پوکی استخوان نیاز به آزمایش تراکم استخوان داشته باشند.

یکی دیگر از عوامل خطر پوکی استخوان، مصرف انواع خاصی از داروها است که می‌توانند در روند بازسازی استخوان در بدن اختلال ایجاد کنند. نمونه‌هایی از این داروها عبارتند از داروهای استروئیدی مانند پردنیزون و داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی مانند داروهایی که پس از پیوند عضو یا مغز استخوان مصرف می‌شوند. نتایج آزمایش تراکم استخوان در اندازه‌گیری به نام «امتیاز T» گزارش می‌شود. نمره T منفی یک یا بالاتر طبیعی است. نمره منفی 2.5 یا کمتر پوکی استخوان است.

محدوده بین نرمال و پوکی استخوان به عنوان استئوپنی در نظر گرفته می‌شود، وضعیتی که در آن تراکم استخوان کمتر از حد طبیعی است و فرد را در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به پوکی استخوان قرار می‌دهد. استئوپنی همچنین خطر شکستن استخوان را افزایش می‌دهد. کارهایی وجود دارند که می‌توانید برای کمک به حفظ سلامت استخوان‌های خود با افزایش سن انجام دهید و ورزش نیز مهم است.

حتماً ترکیبی از تمرینات تحمل وزن مانند پیاده روی، دویدن، دویدن یا بالا رفتن از پله را انجام دهید. یک رژیم غذایی سالم داشته باشید، مطمئن شوید که مقادیر مناسبی از کلسیم و ویتامین D دریافت می‌کنید و اگر سیگار می‌کشید، آن را متوقف کنید. تحقیقات نشان می‌دهند که استفاده از تنباکو باعث ضعیف شدن استخوان‌ها می‌شود. به طور مشابه، مصرف منظم بیش از دو نوشیدنی الکلی در روز خطر ابتلا به پوکی استخوان را افزایش می‌دهد، احتمالاً به این دلیل که الکل می‌تواند در توانایی بدن برای جذب کلسیم اختلال ایجاد کند. بنابراین، مقدار الکلی که می‌نوشید را محدود سازید.

فاکتورهای خطر برای انجام تست سنجش تراکم استخوان

زنان و مردان جوان 50 تا 69 ساله در صورت داشتن فاکتورهای خطر برای از دست دادن استخوان جدی باید آزمایش را در نظر بگیرند. عوامل خطر عبارتند از:

• شکستن استخوان در یک تصادف جزئی
• ابتلا به آرتریت روماتوئید
• داشتن پدر و مادری که لگنش شکسته است.
• سیگار کشیدن
• نوشیدن زیاد
• داشتن وزن کم
• استفاده از داروهای کورتیکواستروئیدی به مدت سه ماه یا بیشتر
• داشتن اختلالات مرتبط با پوکی استخوان

بسته به نتایج اولین آزمایش، ممکن است پس از چندین سال به آزمایش تراکم استخوان بعدی نیاز داشته باشید.

درمان برای تحلیل یا از دست دادن استخوان

رایج ترین داروها برای درمان از دست دادن استخوان، فوزاماکس (الندرونات ژنریک) و اکتونل (رزیدرونات ژنریک) هستند. این داروها دارای مزایا و خطراتی هستند که باید در مورد آن‌ها فکر کنید و با ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی خود صحبت کنید. عوارض جانبی رایج شامل: ناراحتی معده، مشکل در بلع و سوزش سر دل. عوارض جانبی نادر شامل درد استخوان، مفاصل و ماهیچه، ترک در استخوان ران، تحلیل استخوان در فک و مشکلات ریتم قلب است.

سایر داروهایی که برای درمان از دست دادن استخوان استفاده می شوند نیز خطراتی از جمله لخته شدن خون، حملات قلبی، سکته مغزی و عفونت‌های جدی دارند. درمان ها در برخی از بیماران فواید محدودی خواهند داشت. به بسیاری از افراد به دلیل کاهش خفیف استخوان دارو تجویز می شود؛ اما شواهد کمی وجود دارد که نشان دهد این داروها به آنها کمک می‌کند. حتی اگر داروها کمک کننده باشند؛ ممکن است فقط برای چند سال کمک کنند، بنابراین ممکن است بخواهید آن‌ها را فقط در صورت کاهش شدید استخوان در نظر بگیرید. کاهش خفیف استخوان با ورزش، ویتامین D و کلسیم بهتر درمان می‌شود.

نحوه افزایش استحکام استخوان‌ها

کارهای زیر می‌تواند به شما در تقویت استحکام استخوان‌ها کمک کنند:

• بهترین ورزش برای استخوان‌های شما ورزش‌هایی است که باعث می‌شود استخوان‌های شما وزن داشته باشند. هنگامی که راه می‌روید؛ استخوا‌ن‌های شما وزن کل بدن شما را تحمل می‌کنند. شما همچنین می‌توانید وزنه برداری کنید. حداقل 30 دقیقه ورزش با وزنه در روز را هدف قرار دهید.
• کلسیم و ویتامین D کافی دریافت کنید. آن‌ها به قوی نگه داشتن استخوان‌های شما کمک می‌کنند. حداقل 1200 میلی گرم کلسیم در روز را هدف قرار دهید. از غذاهای سرشار از کلسیم مانند لبنیات، سبزیجات سبز برگ و کنسرو ساردین و ماهی آزاد استفاده کنید. ممکن است هر روز به یک قرص کلسیم نیاز داشته باشید.
• اگر زنی در دوران یائسگی هستید یا در منطقه زندگی شما آفتاب کم است؛ مصرف ویتامین D را در نظر بگیرید.
• از سیگار کشیدن خودداری کنید و الکل را محدود کنید. سیگار کشیدن و نوشیدن الکل می‌تواند از دست دادن استخوان را تسریع کند.
• خودتان را به یک نوشیدنی در روز برای زنان و دو نوشیدنی در روز برای مردان محدود کنید، مگر اینکه دلایل پزشکی برای محدودیت های شدیدتر داشته باشید.

سعی کنید از مصرف برخی داروها اجتناب کنید. برخی داروها می‌توانند به استخوان‌ها آسیب بزنند. این‌ها شامل مهارکننده‌های پمپ پروتون (امپرازول، لانسوپرازول و پانتوپرازول رایج) هستند که برای درمان سوزش سر دل استفاده می‌شوند. اگر یکی از این داروها را مصرف می‌کنید؛ از پزشک خود بپرسید که آیا این داروها برای شما مناسب هستند یا خیر؟